Kaplica pw. Matki Bożej w Pieniężnie
| Mała architektura sakralna | |
| | |
| typ obiektu: | kaplica |
| lokalizacja: | przydrożna |
| datacja: | 1826 |
| powiat: | braniewski |
| gmina: | Pieniężno |
| miejscowość: | Pieniężno |
Kaplica pw. Matki Bożej w Pieniężnie
Spis treści
Położenie
Kaplica Matki Bożej znajduje się w dolinie rzeki Wałszy. Dojście do niej, albo szlakiem turystycznym od strony miasta, albo od strony klasztoru.
Opis
Kaplica poświęcona ku czci Matki Bożej została zbudowana w sąsiedztwie cudownego źródełka na terenie doliny rzeki Wałszy w 1826 roku. Wybudowano ją w stylu klasycystycznym. Na jej frontonie widniał napis w języku niemieckim: „Erbaut von Witwe Germann” - tłum. z niem. "Wzniesiona przez wdowę Germann", który określał, że kaplica była przykładem fundacji świecko-prywatnej. Kaplicą opiekowali się najpierw fundatorka (wdowa po pieniężeńskim piekarzu, nazwiskiem Germann), a potem krewny Germanów piekarz Mueller. Posiadał do niej klucze, a także zbierał ofiary, które były składne do umieszczonej w kaplicy skarbony. Pieniądze te były przeznaczone na cele dobroczynne. W tym czasie kaplica znajdowała się w bardzo dobrym stanie. Około 1910 roku zgodnie z zarządzeniem biskupa Andrzeja Thiela opiekunem kaplicy został pieniężeński dziekan. Miał on obowiązek troski o wygląd wewnętrzny i zewnętrzny kaplicy, oraz o jej otoczenie. On również był upoważniony do rozporządzania ofiary, pochodzące z tej kapliczki. Za nie rozchodowane nadwyżki pieniężne, dziekan pieniężeński zobowiązany był do odprawiania Mszy św. W 1938 roku kaplica była ozdobiona obrazem przedstawiającym narodziny Chrystusa. Ponadto znajdowały się w niej dwie proste figury. Centralne miejsce w kaplicy zajmowała jednak figura Matki Bożej Niepokalanej, której głowę wieńczyła korona z gwiazd, pod stopami jej znajdował się Księżyc i kula ziemska. Figurę wyrzeźbił pewien wieśniak z terenu parafii pieniężeńskiej. Jako model dla rzeźby Matki Bożej służyła pewna pieniężeńska dziewczyna. Współczesny obraz tej kaplicy jest zgoła odmienny. Budowla po renowacji utraciła kosztem jednolitego otynkowania swoją boniowaną elewację. Wewnątrz oprócz mensy ołtarzowej trudno znaleźć dawne elementy wyposażenia. Na zewnętrznej ścianie kaplicy wisi, w formie mozaiki, współczesna kopia obrazu Narodzin. Ponadto kaplica usytuowana na uboczu jest narażona na dewastacje i profanację.
Bibliografia
Boetticher Adolf, Der Bau- und Kunstdenkmäler der Provinz Ostpreußen, Heft 4: Das Ermland, Königsberg 1894.
Chronik von Mehlsack, 1955.
Der Heilbrunn im Walschtal, „Ermländisches Kirchenblatt”, 1938, nr 20 z 15 V.
Kuprjaniuk Stanisław, Mała architektura sakralna na Warmii do 1945 roku ze szczególnym uwzględnieniem kaplicze, w druku.
Śliwka Eugeniusz, Dzieje parafii Pieniężno, Lublin 1978. Maszynopis pracy magisterskiej.
