Lenarty

Lenarty
Dwór w Lenartach Atlas wsi [23.07.2014]
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olecki
Gmina	Olecko
Liczba ludności (2010)	427
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Lenarty
Położenie na mapie Polski Lenarty
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Lenarty (niem. Gut Lehnarten, Lehnarten) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie oleckim, w gminie Olecko. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. W latach 1999–2001 wieś wchodziła w skład powiatu olecko–gołdapskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 427 mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą wsie: Lenarty i Biała Olecka. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Stanisław Ciechanowicz.

Położenie

Wieś położona jest w północno–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, we wschodniej części Pojezierza Zachodniosuwalskiego, nad rzeką Legą i strumieniem Białą, 10 km na północ od Olecka.

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w ramach kolonizacji północno–wschodnich terenów Prus Książęcych. Brak jest dokładnych danych o dacie jej założenia, ale z pewnością istniała już przed 1568 rokiem. Kilka lat później książę Albrecht Fryderyk potwierdził, iż jego ojciec nadał Baltazarowi Zengerowi majątek ziemski Kujawa o powierzchni 30 łanów oraz cztery łany nad strumieniem Biała. W zamian Baltazar zobowiązał się do wystawienia jednej służby zbrojnej. Z czasem powstał dwór w Lenartach oraz folwark w Kujawie. W XVII i XVIII wieku owe włości należały (lub znajdowały się w dzierżawie) do kilku polskich rodzin szlacheckich, m.in. Ciesielskich, Kraińskich i Więckowskich. Lenarty należały do parafii ewangelickiej w Mieruniszkach. W połowie XIX wieku majątek i folwark liczyły 185 mieszkańców, zaś pod koniec stulecia obejmowały 661 hektarów.

Po II wojnie światowej na bazie majątku utworzono Państwowe Gospodarstwo Rolne; w drugiej połowie lat 50. wybudowano w pegeerze warsztat naprawy sprzętu rolniczego. We wsi funkcjonował również ośrodek zdrowia.

Religia

Od 1991 r. wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej w Judzikach.

Przemysł

We wsi działa gorzelnia.

Zabytki

• zespół dworski z przełomu XIX i XX wieku: dwór, park dworski, obora; obecnie w bardzo złym stanie
• zespół folwarczny z początku XX wieku: gorzelnia, budynki mieszkalne (pięć "czworaków") i gospodarcze (cztery budynki)
• cmentarz ewangelicki z XIX wieku, na wschód od zespołu folwarcznego

Bibliografia

1. Olecko. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1974.
2. Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, Na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
3. Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
4. Wojewódzka Ewidencja Zabytków [12.11.2013]
5. Strona Urzędu Gminy Olecko [12.11.2013]
6. Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
7. Atlas wsi [23.07.2014]