Kriwe

Kriwe, Criwe – nazwa określająca kapłana pruskiego (bałtyjskiego).

Historia

Piotr z Dusurga w swojej Kronice ziemi pruskiej podawał, iż w miejscu zwanym Romowe mieszkał człowiek zwany Kriwe. Był on głównym kapłanem kultu pogańskiego wszystkich ludów bałtyjskich. Pełnił zatem funkcję dającą się porównać z funkcją papieża w Rzymie.

Dawniej wyrażono też pogląd, iż słowo Kriwe było imieniem własnym ostatniego kapłana pruskich bogów, strażnika świętego ognia w Nadrowii. Inne ziemie plemienne również miały mieć podobnych kapłanów ognia.

Obecnie badacze tego zagadnienia skłaniają się do twierdzenia, iż słowo kriwe oznaczało jeden z rodzajów kapłanów, obok tuliszów, ligaszów i wurszajtisów. Kriwe to główny kapłan każdego z okręgów osadniczych. Nazwa ta mogła się wiązać z atrybutem kapłańskim – poskręcaną i powykrzywianą drewnianą laską zwaną krzywulą. Kriwe za pomocą krzywuli miał krzywać, czyli wróżyć, zamawiać, czarować. Składał też ofiary bogom.

Bibliografia

Piotr z Dusburga, Kronika ziemi pruskiej, tłum. S. Wyszomirski, Toruń 2004.
Tomicki R., Czy Kriwe krzywał? Kilka uwag o pożytkach z przeżytków, [w:] Archeologia w teorii i praktyce, red. A. Buko, P. Urbańczyk, Warszawa 2000.
Okulicz-Kozaryn Łucja, Dzieje Prusów, Wrocław 2000.
Białuński Grzegorz, Las w wierzeniach Prusów i Jaćwięgów, Feste Boyen. Pismo Towarzystwa Miłośników Twierdzy Boyen, z. 1 (2002).
Mierzyński Antoni, Romowe. Rozprawa archeologiczna, Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego, 1900, t. XXVII, z. 1–2.