Asuny

Asuny
Cerkiew w Asunach
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	kętrzyński
Gmina	Barciany
Liczba ludności (2010)	82
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Asuny
Położenie na mapie Polski Asuny
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Asuny (niem. Assaunen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie kętrzyńskim, w gminie Barciany. W latach 1975–1998 administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Miejscowość w 2010 r. liczyła 82 mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą wsie: Asuny, Duje, Sławosze i Święty Kamień. Funkcję sołtysa obecnie sprawuje Anna Służała.

Asuny

Asuny. Budynek dawnej karczmy w Asunach z 1506 r.

 

Położenie

Miejscowość leży nad rzeką Ornet, w odległości 4 km od Jeziora Arklickiego. Jest oddalona o 19 km na północ od Kętrzyna.

Dzieje miejscowości

Miejscowość została założona w 1352 r. Wówczas Winrych von Kniprode nadał rycerzowi pruskiemu Luprechtowi Sudowenowi 70 łanów na prawie pruskim na polu osadniczym zwanym Assune. Pod koniec XIV w. wieś znalazła się w rękach Zakonu, najprawdopodobniej wskutek wygaśnięcia linii męskiej Sudowenów. Asuny zgodnie z decyzją wielkiego marszałka Engelhardta Rabe zostały przekształcone w wieś czynszową.

Ok. 1406 r. w miejscowości wzniesiono kościół. Pod koniec XV w. wieś była zamieszkana przez ludność polską. W 1481 r. proboszczem w Asunach był Jakub de Coszmi. W XVII wieku Polacy nadal stanowili przeważający odsetek mieszkańców wsi i okolic. W 1785 roku miejscowość miała charakter wsi włościańskiej. W tym czasie Asuny składały się z 34 budynków. W pobliżu istniał folwark szlachecki, a także młyn.

W XIX stuleciu wybuchł pożar w miejscowym kościele, który w znacznym stopniu przebudowano.

W 1910 r. Asuny były zamieszkane przez 152 osoby. Wieś składała się z 22 budynków mieszkalnych oraz 34 gospodarczych. Obszar miejscowości obejmował łącznie 341 ha. Piętnaście lat później obszar gminy wzrósł do 1622 ha. Wieś była zamieszkana przez 574 osoby zajmujące 42 budynki. Mieszkańcy dysponowali budynkami gospodarczymi. W 1933 r. liczba mieszkańców spadła do 485 osób.

W 1970 r. Asuny były zamieszkane przez 122 osoby. W tym czasie we wsi działała ośmioklasowa szkoła podstawowa, punkt biblioteczny oraz przedszkole. W 1973 r. sołectwo Asuny weszło w skład gminy Skandawa.

Kultura

W dniach 20–23 sierpnia 2007 r. w Asunach odbył się Międzynarodowy Plener Rzeźbiarski Asuny 2007, na którym spotkali się rzeźbiarze-amatorzy z Polski i Rosji.

W miejscowości działa Ośrodek Kultury Ukraińskiej.

Zabytki

Do zabytków w miejscowości należą:

• cerkiew greckokatolicka pw. Zaśnięcia Najświętszej Bogurodzicy mieszcząca się w dawnej XIV-wiecznej świątyni katolickiej
• kamienny obelisk nagrobny zlokalizowany przy cerkwi upamiętniający tragedię morską

14 listopada 1861 r. pruska szkolna korweta marynarki wojennej Amazone rozbiła się u wybrzeży Holandii. Wśród 107 ofiar znalazł się również syn właścicieli majątku Kurkławki – Carl Louis Max Leo von Klinckowstroem. Pierwotnie obelisk znajdował się na nieistniejącym już cmentarzu w Kurkławkach.

• budynek dawnej karczmy z 1506 r.

Bibliografia

Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic, przewodniczący komitetu red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1978.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [10.03.2014]
ciekawemazury.pl [10.03.2014]
mojemazury.pl [10.03.2014]
polskaniezwykła.pl [10.03.2014]
Wojewódzka ewidencja zabytków [05.03.2014]