Stękiny
| Stękiny | |
| | |
 Stękiny. Jedna z kilku przydrożnych kapliczek
| |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olsztyński |
| Gmina | Jonkowo |
| Liczba ludności (2010) | 235 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Stękiny | |
| Położenie na mapie Polski  Stękiny | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Stękiny (niem. Stenkienen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Jonkowo. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 235 mieszkańców.
Położenie
Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Pojezierzu Olszyńskim, 8 km na południowy zachód od Jonkowa i 11 km na zachód od Olsztyna; przebiega przez nią droga wojewódzka nr 527.
Dzieje miejscowości
Jest to najstarsza wieś na terenie obecnej gminy. W 1343 roku biskup Herman z Pragi powierzył Prusowi Santopowi założenie wsi na 30 łanach na dawnym pruskim polu osadniczym zwanym Sculpain. Wieś poważnie ucierpiała podczas wojen polsko-krzyżackich w XV i w początkach XVI wieku; po ostatniej z nich odłogiem leżało tu pięć łanów ziemi. Po ponownym zagospodarowaniu wieś ciągle liczyła 30 łanów, z których trzy należały do sołtysa, a pozostałe uprawiali chłopi czynszowi; we wsi działała karczma. Obszar wsi nie zmienił się do XVIII wieku; przed 1772 rokiem sołtys w dalszym ciągu posiadał trzy łany, zaś karczmarz – pół łanu; we wsi był kowal i kołodziej.
Na początku XIX wieku w ramach reform uwłaszczeniowych tutejsi chłopi za odszkodowaniem otrzymali uprawianą przez nich ziemię; w 1820 roku wieś posiadała 22 budynków mieszkalnych. W tym samym czasie uruchomiono w Stękinach szkołę elementarną, jednak bardzo szybko została ona zamknięta, a dzieci wysłano do szkoły w Wołownie. W 1861 roku wieś obejmowała powierzchnię 633 ha, z czego około 12% stanowiły lasy. Szkołę we wsi założono ponownie po I wojnie światowej.
Obecnie we wsi działa sklep spożywczo-przemysłowy oraz trzy gospodarstwa rolne nastawione głównie na produkcję mleka; w 2007 roku założono tu świetlicę.
Liczba mieszkańców na przestrzeni lat:
- 1820 – 117 osób
- 1857 – 218 osób
- 1861 – 241 osób
- 1933 – 314 osób
- 1939 – 280 osób
Turystyka
W miejscowości funkcjonuje gospodarstwo agroturystyczne "Domek w lesie" W. J. Piesiak.
Zabytki
- dzwonnica
- kapliczka z dzwonniczką
- kapliczka przydrożna
- kapliczka domkowa z połowy XVIII wieku
- kapliczka z dzwonniczką z początku XIX wieku (szerzej zob. Kapliczki w Stękinach)
- dwa przydrożne krzyże z połowy i z końca XIX wieku
- dom nr 12 z drugiej połowy XIX wieku oraz chałupa nr 7 z przełomu XIX i XX wieku
Przypisy
Bibliografia
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Syrwid Robert, Warmińska gmina Jonkowo: historia i współczesność, Jonkowo 2010.
Historia wsi na stronie gminy Jonkowo [05.03.2014]
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Jonkowo [05.03.2014]
Wojewódzka ewidencja zabytków [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [05.03.2014]
Ciekawe Mazury.pl [05.03.2014]
Polska Niezwykła [05.03.2014]
Dom Warmiński [05.03.2014]
