Franciszek Gorzkowski

Franciszek Gorzkowski
Data i miejsce urodzenia	ok. 1750 r. Warmia
Data i miejsce śmierci	1830 r. Warszawa
Zawód	matematyk i geometra

Franciszek Gorzkowski (ur. ok. 1750 r. na Warmii, zm. 1830 r. w Warszawie) – matematyk i geometra

Życiorys

Pochodził z ubogiej szlacheckiej rodziny herbu Tarnawa.

Praca

Biskup Ignacy Jan Massalski roztoczył na nim opiekę, płacąc za edukację Gorzkowskiego w Reszlu i Paryżu. Później został zatrudniony przez biskupa w jego litewskich dobrach, gdzie skupił się na pomiarze gruntów. W 1780 roku Gorzkowski otrzymał tytuł królewskiego geometry. W okresie obrad Sejmu Czteroletniego został zatrudniony przy spisie ludności.

Działalność społeczna, kulturalna, naukowa, polityczna

Był zwolennikiem Konstytucji 3 maja, wspierał również działalność lewicy Sprzysiężenia Warszawskiego. Brał udział w przygotowaniach planu insurekcji, a następnie uczestniczył w walkach w obronie stolicy. W czasie oblężenia miasta dotarł do Tadeusza Kościuszki, któremu przedstawił koncepcję pozyskania Warmii, Gdańska i Torunia dla powstania. Po upadku insurekcji osiadł we wsi Cisze pod Siedlcami. W miejscowych majątkach dokonywał pomiarów gruntów. Nadal aktywnie uczestniczył w polskim życiu politycznym, utrzymując kontakty ze Zgromadzeniem Centralnym - organizacją przygotowującą powstanie przy udziale chłopów. 19 maja 1796 roku Gorzkowski został aresztowany i osadzony w Siedlcach, skąd przewieziono go do Krakowa. Początkowo wymierzoną mu karę śmierci cesarz Franciszek I zamienił na banicję. Od 1802 roku mieszkał kolejno w Warszawie, Lipsku i Dreźnie. W 1807 roku powrócił do stolicy. Został zatrudniony w Głównej Izbie Obrachunkowej. Nie porzucił swoich postępowych i rewolucyjnych jak na owe czasy poglądów, opracowując w wolnym czasie projekt uwłaszczenia chłopów. Ostatnie kilkanaście lat życia spędził w samotności, borykając się z ciężkimi warunkami bytowymi. Zmarł w wieku zaledwie 40 lat, nie doczekawszy wybuchu powstania listopadowego.

Bibliografia

1. Chłosta Jan, Słownik Warmii, Olsztyn 2002.
2. Oracki Tadeusz, Słownik biorgraficzny Warmii, Prus Książęcych i Ziemi Malborskiej. Od połowy XV do końca XVIII wieku, t. I, Olsztyn 1984.
3. Szostakowski S., Franciszek Gorzkowski ok. 1750-1830. Warmiak w służbie insurekcji, Olsztyn 1977.