Jan Bażyński

Jan Bażyński
Herb rodu Bażyńskich [2]
Data urodzenia	1390 r.
Data i miejsce śmierci	9 listopada 1459 r. Malbork
Zawód	Kasztelan

Jan Bażyński (Bażeński) niem. Johannes von Baysen herbu Bażeński (ur. w 1390 r., zm. 9 listopada 1459 r. w Malborku) – kasztelan elbląski.

Życiorys

Szkoła i wykształcenie

Był chorążym ostródzkim i szlachcicem pruskim oraz wybitnym politykiem.

Praca

Jan Bażyński pełnił różne funkcje. Podróżował do Anglii, Danii, Portugalii. Podróże te odbywał w imieniu wielkiego mistrza krzyżackiego Michała Kuchmeistera. Walczył także z Maurami. Gdy wrócił z zagranicy zaczął występować przeciwko zakonowi. Na zjeździe w Mikołajkach Pomorskich w 1435 r. przewodniczył szlachcie niezadowolonej z władzy krzyżackiej. Był chorążym ostródzkim, uczestniczył w powstaniu Związku Pruskiego, podpisując dokument erekcyjny w Kwidzynie 14 marca 1440 r. Od tej pory bronił związku przed atakami legata papieskiego oraz wielkiego mistrza. Początkowo stał na czele tajnej rady związku. Jako przedstawiciel stanów pruskich stał także na czele delegacji, która przybyła do Krakowa prosząc króla, by wcielił do Polski Prusy. Bażyński wygłosił tam mowę. W marcu 1454 r., mianowany przez króla, został pierwszym gubernatorem Prus. Odtąd przebywał w Elblągu, a od 1457 r. w Malborku. Zakon go znienawidził za to, że był czołowym rzecznikiem i inicjatorem zespolenia Prus z Polską. Usiłowano go podstępnie zamordować. Bażyński był również starostą w Sztumie (1454 r.) i w Tolkmicku (1456-1459). Dochody czerpał z Elbląga i z rybołówstwa w Zatoce Ryskiej.

Działalność społeczna, kulturalna, naukowa, polityczna

Jan Bażyński był czołowym przywódcą opozycji antykrzyżackiej w Prusach, współorganizatorem i przywódcą Związku Pruskiego.

Bażyński był najwybitniejszym mężem stanu w Prusach. Zasłużył się w dziele zespolenia Prus z Koroną. Król polski uważał go za swego doradcę i zaufanego człowieka. Jak głoszą przekazy, był pasowany na rycerza przez króla portugalskiego za odwagę, jaką wykazał się w walce z Maurami. Jako spłatę długów finansowych zakonu wobec Bażyńskiego w roku 1432, wielki mistrz przekazał mu formalnie dobra ziemskie w Kandytach, które do 1503 r. pozostały w rodzinnym posiadaniu. W Kandytach znajduje się dąb nazwany jego imieniem. Dla jego upamiętnienia w powiecie ostródzkim i gminie Ostróda w 1966 r. Liceum Ogólnokształcące Nr 1 w Ostródzie nazwano jego imieniem.

Dąb nazwany na cześć Jana Bażyńskiego w Kandytach

Bibliografia

Oracki Tadeusz,Słownik biograficzny Warmii, Mazur i Powiśla od połowy XV wieku do 1945 roku, Warszawa 1963.