Gwiazdosz czteropromienny

Gwiazdosz czteropromienny
Geastrum quadrifidum
DC. ex Pers.
Gwiazdosz czteropromienny
Systematyka
Królestwo	grzyby
Podkrólestwo	{{{Podkrólestwo}}}
Gromada	grzyby podstawkowe
Klasa	pieczarniaki
Rząd	gwiazdoszowce
Rodzina	gwiazdoszowate
Rodzaj	gwiazdosz
Gatunek	gwiazdosz czteropromienny
Synonimy

Gwiazdosz czteropromienny (Geastrum quadrifidum DC. ex Pers.) – gatunek grzyba wielkoowocnikowego z rodziny gwiazdoszowatych (Geastraceae), rzędu gwiazdoszowców (Geastrales)

Owocnik

Owocnik początkowo zamknięty, kulisty, 1-2 (3) cm średnicy, o powierzchni pokrytej cienką warstwą grzybni, jasnobrązowy. Osłona zewnętrzna (egzoperydium) pęka zwykle na 4 płaty (rzadziej na 5-6), płaty rozchylają się gwiaździście, unosząc endoperydium; w czasie rozchylania następuje oddzielenie zewnętrznej, grzybniowej, warstwy osłony zewnętrznej, zwykle zostaje ona pod owocnikiem. Zewnętrzna strona ramion jest gładka lub nieregularnie pomarszczona, biaława, wyschnięta ochrowobrązowa; wewnętrzna powierzchnia osłony zewnętrznej jest szaro-popielata. Osłona wewnętrzna (endoperydium) kulista lub wydłużona, odwrotnie jajowata, 3.5-15 mm szerokości, ciemno-szarobrązowa; o powierzchni pokrytej drobnymi kryształkami; młoda szara, liliowo-brązowa, z wiekiem ochrowa, brązowawa. Apofiza zwykle obecna. Szyjka krótka, do 2 mm długości.

Rozmieszczenie i ekologia

Owocniki gwiazdosza czteropromiennego pojawiają się pojedynczo lub w grupachw lasach iglastych, często pod świerkami, rzadziej w lasach liściastych i zaroślach, na podłożu wapiennym. Owocniki tworzone są od sierpnia do października. Suche owocniki są znajdowane także w bezśnieżne zimy, a nawet wiosną. Jest to jeden z najmniejszych gwiazdoszy. Ze względu na charakterystyczny pokrój owocników łatwy do identyfikacji. W Polsce gatunek rzadki, objęty ochroną gatunkową. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych.. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Belgii, Danii, Wielkiej Brytanii, Norwegii,Holandii, Szwecji, Litwie. Na Warmii i Mazurach gwiazdosz czteropromienny został odnotowany w lesie świerkowym k. Giżycka.

Bibliografia

W. Wojewoda, M. Ławrynowicz: Red list of the macrofungi in Poland. W: Z. Mirek, . Zarzycki, W. Wojewoda Z. Szelag (red.), Red lists of plants and fungi in Poland. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2006, 55-70.

Linki zewnętrzne

http://pl.wikipedia.org/wiki/Gwiazdosz_czteropromienny http://www.grzyby.pl/gatunki/Geastrum_quadrifidum.htm