Kruszownica wielolistkowa

Kruszownica wielolistkowa
Umbilicaria polyphylla
(L.) Baumg.
Systematyka
Królestwo	grzyby
Gromada	grzyby workowe
Klasa	miseczniaki (Lecanoromycetes)
Rząd	kruszownicowce
Rodzina	kruszownicowate
Rodzaj	kruszownica
Gatunek	kruszownica wielolistkowa
Synonimy

Kruszownica wielolistkowa (Umbilicaria polyphylla (L.) Baumg.) – gatunek zlichenizowanego grzyba workowego (porostu) z rodziny kruszownicowatych (Umbilicariaceae), rzędu kruszownicowców (Umbilicariales).

Plecha

Plecha wielo-, rzadko jednolistkowa, przymocowana do podłoża uczepem wyrastającym w środku dolnej strony, średnicy 2-5(-7) cm, cienka, sztywna, skórzasta, często na brzegach płatowato zaokrąglona, karbowana i porozrywana, brunatna do prawie czarnej, lekko lśniąca. Górna strona gładka, równa lub nieznacznie smolistoczarna, gładka, bez chwytników. Apotecja bardzo rzadkie, prawie trójkątne do kolistych, czarne, 0,4-1,2 mm średnicy. Tarczki z licznymi, wąskimi rowkami.

Rozmieszczenie i ekologia

Podobnie jak wszystkie kruszownice gatunek ten występuje w Polsce głównie w górach. Rośnie w miejscach otwartych na skałach krzemianowych. Na niżu gatunek ten jest bardzo rzadki, spotykany na głazach narzutowych na obszarach pojeziernych. Na Warmii i Mazurach kruszownicę wielolistkową stwierdzono dotychczas zaledwie na dwóch stanowiskach.

Wartość użytkowa

Gatunek ten podlega w Polsce ścisłej ochronie gatunkowej.

Plechy porostów z rodzaju Umbilicaria są jadalne. w Japonii spożywana jest rosnąca na skałach kruszownica jadalna Umbilicaria esculenta.

Bibliografia

Wójciak Hanna, Porosty, mszaki, paprotniki, Warszawa 2003.
Cieśliński Stanisław, Atlas rozmieszczenia porostów (Lichenes) w Polsce Północno-Wschodniej, Phytocoenosis 15 (N.S.). Suppl. Cartograph. Geobot. 2005, nr 15.
pl.wikipedia.org, kruszownica [17.06.2014]
pl.wikipedia.org, Lista porostów objętych ochroną prawną w Polsce [17.06.2014]