Podkolan biały

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
Podkolan biały

Platanthera bifolia
(L.) Rich.
Systematyka
Królestwo rośliny
Gromada rośliny naczyniowe
Klasa okrytonasienne
Rząd szparagowce
Rodzina storczykowate
Rodzaj podkolan
Gatunek podkolan biały
Synonimy


Podkolan biały (Platanthera bifolia (L.) Rich.) – gatunek rośliny należący do rodziny storczykowatych (Orchidaceae).


Morfologia

Bylina do wysokości 50 cm, z bulwami pozornymi, dużymi, jajowatymi, zawsze dwiema, jedna starszą, drugą młodszą. Łodyga jest prosto wzniesiona, dęta. Na każdej łodydze u dołu znajdują się zwykle dwa liście odziomkowe (stąd łacińska nazwa gatunku), duże, naprzeciwległe, błyszczące. Różnią się one bardzo od liści górnych, są odwrotnie jajowate, owalne, o brzegach falistych, u nasady zwężone w szeroki, oskrzydlony ogonek. Górne liście łogygowe (1-3) są małe, siedzące, lancetowate. Kwiaty, o przyjemnym zapachu, zebrane są w skąpokwiatowe, walcowate, szczytowe grono. Są białe, średnicy 1,1-1,2 cm. Listki okwiatu są wolne, trzy nachylone ku sobie tworzą hełm, dwa -odstają jak skrzydełka, dolny - języczkowaty - zwisa. Ostroga, długości do 2,2 cm, jest nitkowata, cienka, niezgrubiała. Dwie maczugowate pyłkowiny ułożone są równolegle i oddalone od siebie tylko o 1 mm. Roślina kwitnie od maja do lipca. Nasiona rozsiewane są przez wiatr.

Rozmieszczenie i ekologia

Występuje w Europie (z wyjątkiem rejonu Morza Śródziemnego i Kotliny Panońskiej) i Azji oraz w północnej Afryce. W Polsce spotykany całym obszarze, choć w ostatnich latach coraz rzadziej.

Rośnie na glebach świeżych, średnio próchnicznych, w lasach liściastych i na ich skrajach oraz w borach iglastych, a także w murawach bliźniaczkowych

Wartość użytkowa

Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową.

Ciekawostki

Kwiaty zapylane są przez motyle nocne – ćmy, które wabione są za pomocą intensywnego zapachu (przyjemnego także dla ludzi). Ćmy przylatujące po nektar dotykają dzióbka, a wówczas pyłkowiny za pomocą uczepek przyklejają się do ich ciała.

Podobny, lecz znacznie rzadszy podkolan zielonawy Platanthera chlorantha odznacza się kwiatostanem szerszym u nasady niż na szczycie, pyłkowinami oddalonymi dołem od siebie o 4 mm, górą zaś nachylonymi ku sobie oraz ostrogą długości 20-40 mm, ku końcowi maczugowato zgrubiałą, tępą.

Bibliografia

Cincura Frantisek, Ferakova Viera, Majovsky Jozef, Somsak Ladislav, Zaborsky Jan: Pospolite rośliny środkowej Europy. Warszawa: PWRiL, 1990.

Linki zewnętrzne

Podkolan biały - Wikipedia [1] 27.06.2014

Lista gatunków roślin objętych ścisłą ochroną w Polsce [2] 27.06.2014