Tarczownica pogięta

Tarczownica pogięta
Parmelia submontana
Nadv. ex Hale
Tarczownica pogieta
Systematyka
Królestwo	grzyby
Gromada	grzyby workowe
Klasa	miseczniaki (Lecanoromycetes)
Rząd	misecznicowce
Rodzina	tarczownicowate
Rodzaj	tarczownica
Gatunek	tarczownica pogieta
Synonimy
Parmelia contorta Duby

Tarczownica pogięta (Parmelia submontana Nadv. ex Hale) – gatunek zlichenizowanego grzyba workowego (porostu) z rodziny tarczownicowatych (Parmeliaceae), rzędu misecznicowców (Lecanorales).

Plecha

Jest to jeden z bardziej okazałych i ładniejszych makroporostów w lichenobiocie Polski. Gatunek ten tworzy plechy listkowate, zwykle duże - do 15 cm średnicy, początkowo rozetkowate, później rosnące zwykle w jednym kierunku. Odcinki plechy są taśmowato wydłużone, często mocno pogięte lub rolkowato zwinięte.

Rozmieszczenie i ekologia

Parmelia submontana jest gatunkiem submediterrańskim o stanowiskach położonych w zasięgu wpływu klimatu suboceanicznego. Występuje na rozproszonych stanowiskach głównie w zachodniej części Europy. W Polsce występuje na kilkunastu poznanych stanowiskach w górach oraz północnych regionach kraju.

Tarczownica pogięta rośnie na korze drzew liściastych, rzadziej iglastych, w lasach i przy drogach, w miejscach zacienionych i o dużej wilgotności powietrza, często na epifitycznych mszakach.

Wartość użytkowa

Tarczownica pogięta jest taksonem ginącym w Polsce i zagrożonym w obrębie całego swojego zasięgu występowania. Przyczyną tego, oprócz zanieczyszczenia powietrza, są niekorzystne zmiany w strukturze gatunkowej lasów powodujące m.in. zmiany mikroklimatyczne.

Gatunek objęty w Polsce ścisła ochroną.

Ciekawostki

Na Warmii i Mazurach gatunek ten występuje m.in. w Puszczy Boreckiej oraz w Olsztynie - na pojedynczych stanowiskach w Lesie Miejskim oraz w rezerwacie "Redykajny".

Bibliografia

Fałtynowicz Wiesław: Parmelia submontana Nádv. ex Hale. [w] Cieśliński Stanisław, Fałtynowicz Wiesław (red.), Atlas of geographical distribution of lichens in Poland 1: 41-46, 1993.

Cieśliński Stanisław , Czyżewska Krystyna, Fabiszewski Jerzy: Czerwona lista porostów w Polsce. Red list of the lichens in Poland. [w]: Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Red list of plants and fungi in Poland, Z. Mirek, K. Zarzycki, W. Wojewoda, Z Szeląg (eds.). W. Szafer Inst. of Botany, PASc, Kraków, 71–89, 2006.

Kubiak Dariusz, Fiedorowicz Grzegorz: Tarczownica pogięta Parmelia submontana na obszarze miejskim Olsztyna. Chrońmy Przyr. Ojcz. 56 (6): 123-125, 2000.

Motiejūnaitė Jurga, Kukwa Martin, Prigodina-Lukošienė Ingrida: Parmelia submontana in Lithuania and northern Poland. Graphis Scripta 14: 62–64, 2003.