Związek Mazurów II
| Związek Mazurów II | |
| |
Związek Mazurów II - organizacja mazurska założona w Działdowie w 1935 roku.
Spis treści
Historia
Powstanie Związku Mazurów II było wspierane przez polski wywiad wojskowy. Oddział II Sztabu Generalnego w 1930 roku reaktywował Ekspozyturę nr 2. Jej zadaniem było podjęcie intensywnej akcji budzenia polskości w Prusach Wschodnich [1]. W tym okresie lokalne władze nie wykazywały jakiegokolwiek zainteresowania kwestiami mazurskimi. Brakowało sprawnej organizacji lokalnej broniącej interesów ludności mazurskiej. Na dodatek sprawy nie ułatwiały niesnaski i konfilkty w lokalnym środowisku. Nie znaleziono sposobu aby zapobiec zjawisku znikania, i tak niewielkiej liczby, Mazurów z polskiej administracji i szkolnictwa. Wszystkie te aspekty zbliżały Mazurów do organizacji i stowarzyszeń niemieckich. Prezesem organizacji został lkwim: Karol Małłek, zaangażownay uprzednio w działalność Związku Mazurów I, powołanego w 1931 roku.
Cele i zadania organizacji
Statut Związku został opracowany przez Karola Małłka oraz Gustawa Leydinga, przy udziale polskich wojskowych. Duży wpływ na jego kształt miały Tezy Mazurskie[2], przygotowane w 1931 roku przez Adolfa Edward Szymańskiego z myślą o ich rozwinięciu w ramach Związku Mazurów I. Organizacja miała pełnić rolę bazy wypadowej oraz swoistego informatora, kontrolującego sytuację, nastroje i wydarzenia rozgrywające się za granicą niemiecką. Przede wszystkim dążono jednak do uzyskania wpływów wśród Mazurów pruskich i rozbudzenia w nich zainteresowania kontaktami z ruchem polskim. W dwupiętrowym domu, siedizbie Związku, umieszczone zostały również: biblioteka, świetlica, biuro, bursa dla młodzieży oraz mieszkania przeznaczone dla personelu
Działalność
Związek Mazurów II w spoósb oficjalny uczestniczył w animowaniu życia społeczno-kulturalnego. Zakładał wiejskie biblioteki i świetlice, zorganizował chóry (w Działdowie oraz Uzdowie), któe wystawiały Jutrznię mazurską, przygotowywał kolonię dla dzieci. Na polu gospodarczym Związek postulował podjęcie działań zmierzających do ułatwienia Mazurom dostępu pomocy kredytowej. Działania organizacji nie przyniosły w tej kwestii zadowalających efektów. Niepowodzeniem zakończyły się również próby założenia mazurskiej gazety.
Związek Mazurów II rozpoczął również otwarty konflikt z Emilią Sukertową-Biedrawiną i jej mężem Józefem Biedrawą, od których przejęto Kalendarz dla Mazurów. Obie strony nie doszły do porozumienia aż do wybuchu II wojny światowej.
Osoby związane z organizacją
...
Bibliografia
- Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. II, Olsztyn 2011.
- Chojnowski Andrzej, Związek Mazurów w Działdowie, Przegląd Historyczny, 1975, z.2, s. 217-237.
- Bystrzycki Piotr, Działdowszczyzna w latach II Rzeczpospolitej. Życie społeczno-polityczne, Olsztyn 1997.
- Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
- Wrzesiński Wojciech, Ruch polski na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1920-1939, Olsztyn 1973.
- Wrzesiński Wojciech, Polski ruch narodowy w Niemczech 1922-1939, Poznań 1970.
Przypisy
Zobacz też
