Chróścik

Chróścik
Stereocaulon
Hoffm.
Chróścik (Fot. D. Kubiak)
Systematyka
Królestwo	grzyby
Gromada	grzyby workowe
Klasa	miseczniaki (Lecanoromycetes)
Rząd	misecznicowce
Rodzina	chróścikowate
Rodzaj	chróścik
Synonimy

Chróścik (Stereocaulon Hoffm.) – gatunek zlichenizowanego grzyba workowego (porostu) z rodziny chróścikowatych (Stereocaulaceae), rzędu misecznicowców (Lecanorales).

Plecha

Plecha pierwotna chruścików zwykle szybko zanika, zachowując się tylko u niektórych gatunków. Plecha wtórna jest krzaczkowata, w postaci podecjów pojedynczych lub (częściej) rozgałęzionych, rosnących prosto do góry albo pokładających się po podłożu, często o powierzchni pilśniowatej. Na podecjach znajdują liczne brodawki, łuseczki lub wyrostki (fyllokladia), których kształt, poza chemizmem plechy, jest ważną cechą przy oznaczaniu gatunków.

Rozmieszczenie i ekologia

Porosty z rodzaju chróścik rosną na ziemi lub skałach. Spośród 14 gatunków znanych z Polski większość występuje tylko w górach. Na niżu chróściki rosną w miejscach piaszczystych i widnych, w murawach napiaskowych oraz prześwietlonych borach sosnowych, sporadycznie na kamieniach i głazach. Do najczęściej spotykanych należy bardzo drobny chróścik karłowaty S. condensatum, który można spotkać w postaci skorupiastej, szarej, grubobrodawkowanej plechy, zwykle bez podecjów i owocników. Podecja u tego gatunku mają do 1 cm wysokości i są pojedyncze lub słabo rozgałęzione. Na Warmii i Mazurach gatunek ten znany jest tylko z jednego stanowiska, koło Pisza.

Wartość użytkowa

Gatunki z tego rodzaju objęte są w Polsce ochroną ścisłą lub częściową. Niektóre należą do porostów zagrożonych wymarciem. Chrósciki należą do organizmów które jako pierwsze kolonizują nagą, odsłoniętą piaszczystą glebę.

Bibliografia

Cieśliński Stanisław, Atlas rozmieszczenia porostów (Lichenes) w Polsce północno-wschodniej, Phytocoenosis 15 (N.S.), Suppl. Cartograph. Geobot. 2003.
Fałtynowicz Wiesław, Porosty w lasach. Przewodnik terenowy dla leśników i taksatorów, Warszawa 2012.
Oset Magdalena, The lichen genus Stereocaulon in Poland I. S. condensatum and S. incrustatum. Herzogia 21: 51–59, 2008.