Dzwonek szerokolistny
| Dzwonek szerokolistny | |
| | |
| Campanula latifolia | |
| L. | |
 Dzwonek szerokolistny. Fot. Liné1. Źródło: Commons Wikimedia | |
| Systematyka | |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | rośliny naczyniowe |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | dwuliścienne |
| Rząd | astrowce |
| Rodzina | dzwonkowate |
| Rodzaj | dzwonek |
| Gatunek | dzwonek szerokolistny |
| Synonimy | |
| Campanula eriocarpa M. Bieb., Campanula macrantha Fisch. | |
Dzwonek szerokolistny (Campanula latifolia L .) – gatunek rośliny należącej do rodziny dzwonkowatych (Campanulaceae), rzędu astrowców (Asterales).
Spis treści
Morfologia
Dzwonek szerokolistny jest rośliną wieloletnią (byliną), hemikryptofitem. Tworzy łodygę o wysokości 50–100 (150) cm, wzniesioną, tępo kanciastą, w dolnej części miękko owłosioną. Liście o podługowato-jajowatej blaszce i zaokrąglonej lub klinowatej nasadzie, odziomkowe. Ogonki krótkie, oskrzydlone, miękko owłosione i wyraźnie karbowane lub piłkowane. Przysadki nieznacznie zmniejszające się ku górze.
Kwitnie od czerwca do sierpnia. Kwiaty wyrastają pojedynczo lub po dwa, trzy, wzniesione lub odstające. Korona duża, jasnofioletowa lub niebieska, o średnicy 2–3 cm. Działki kielicha nie odgięte i czasami połączone ze sobą rąbkiem, we wcięciach międzydziałkowych brak wyrostków. Owocem jest torebka, otwierająca się 3 otworkami u nasady.
Rozmieszczenie i ekologia
Gatunek występujący w zachodniej i środkowej Azji (od Syberii po Indie) oraz w Europie. W Polsce jest rozproszony w północnej i zachodniej części kraju, w innych rejonach rzadki. W południowo-wschodniej części kraju na pojedynczych stanowiskach w Bieszczadach. Podany został z doliny Tworylczyka, Działu, Moczarne, doliny Rzeczycy, Bukowego Berda i Tarnawy Niżnej.
Dzwonek szerokolistny rośnie w liściastych lasach i zaroślach, nad potokami. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek wyróżniający dla zbiorowiska Acerplatanoides-Tiliacordata. Roślina rośnie doskonale na żyznych i umiarkowanie wilgotnych glebach. Preferuje stanowiska słoneczne i półcieniste, najlepiej pod koronami drzew, wśród krzewów i w wielogatunkowych kępach różnych roślin.
Na Warmii i Mazurach dzwonek szerokolistny występuje na terenie obszaru Natura 2000 Banówka.
Wartość użytkowa
Dzwonek szerokolistny objęty jest w Polsce ochroną ścisłą. Znajduje się również na "Czerwonej liście roślin i grzybów Polski', zaliczony do kategorii zagrożenia V (gatunek narażony na wyginięcie).
Ciekawostki
Gatunek zróżnicowany na dwa podgatunki: Campanula latifolia subsp. latifolia - występujący w całym zasięgu gatunku - oraz Campanula latifolia subsp. megrelica (Manden.&Kuth.) Ogan. - rosnący na Kaukazie.
Bibliografia
Matuszkiewicz Władysław, Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa, Wyd. Naukowe PWN, 2006.
Zarzycki Kazimierz, Szeląg Zbigniew, Red list of the vascular plants in Poland, [w:] Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski, red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 11-20.
