Wyłudy

Wyłudy
Cmentarz ewangelicki w Wyłudach. Stan obecny Olsztyńska Strona Rowerowa [29.07.2013]
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	węgorzewski
Gmina	Pozezdrze
Liczba ludności (2010)	134
Strefa numeracyjna	(+48) 87
Kod pocztowy	11-610
Tablice rejestracyjne	NWE
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Wyłudy
Położenie na mapie Polski Wyłudy
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Wyłudy (niem. Willudden, od 1938 r. Andreastal) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie węgorzewskim, w gminie Pozezdrze. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W 2010 roku liczyła 134 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni Halina Łopaćkyj.

Położenie

Wieś położona jest w północnej części Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, 18 km na południowy wschód od Węgorzewa, około 3 km na zachód od jeziora Gołdopiwo (Gołdapiwo).

Dzieje miejscowości

Wieś królewska założona w 1544 roku na 50 włókach; pięć włók sołeckich z obowiązkiem służby wojskowej zakupili bracia Andrzej i Marcin Wyłudzcy, od których nazwiska pochodzi nazwa wsi. Osada została zasiedlona w ciągu kilkunastu lat – w 1557 roku było tu 25 gospodarstw chłopskich. Przy końcu wsi wydzielono obszar, na którym osadzono czterech zagrodników. W tym okresie wieś była nazywana od nazwy jeziora: Muscowyter, Muscawiter, Muschcowiter, a następnie Willuden, Wyluden, Wiluden. Mieszkańcy odrabiali pańszczyznę w majątku państwowym w Przytułach. W XVII wieku wieś liczyła 54,5 łana, z czego 4,5 łana stanowiły pastwiska . W 1710 roku w wyniku epidemii dżumy zmarło tu aż 119 osób. W roku 1858 wieś była zamieszkana przez 427 osób. W 1939 Wyłudy liczyły 456 mieszkańców.

Szkołę we wsi założono w 1745 roku. Stulecie później uczęszczało do niej 91 dzieci, zaś w 1935 roku – 89 dzieci, pracowało dwóch nauczycieli. Po II wojnie światowej szkołę zorganizowano już wiosną 1946 roku (Adela Mironowicz) – jako jedną z pierwszych w powiecie; w połowie lat 60. obejmowała ona cztery klasy.

Religia

Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej w Pozezdrzu, a także parafii greckokatolickiej w Kruklankach.

Zabytki

• kwatera wojenna (na dawnym cmentarzu ewangelickim), pochowano w niej 13 żołnierzy niemieckich poległych w czasie I wojny światowej

Bibliografia

Białuński Grzegorz, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
Wakar Andrzej, Wilamowski Bohdan, Węgorzewo. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1968.
Bank Danych Lokalnych GUS [29.07.2013]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [29.07.2013]
Olsztyńska Strona Rowerowa [29.07.2013]