Parafia pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Gietrzwałdzie

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
Parafia pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Gietrzwałdzie
Bazylika Mniejsza Narodzenia NMP w Gietrzwałdzie. Fot. Romek. Źródło: Wikimedia Commons
Bazylika Mniejsza Narodzenia NMP w Gietrzwałdzie. Fot. Romek. Źródło: Wikimedia Commons
Siedziba Gietrzwałd
Adres ul. Kościelna 4, 11-036 Gietrzwałd
Data powołania XIV w.
Wyznanie katolickie
Kościół rzymskokatolicki
Archidiecezja warmińska
Dekanat Olsztyn III - Gutkowo
Kościół Bazylika Mniejsza Narodzenia NMP w Gietrzwałdzie
sanktuariummaryjne.pl

Parafia pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Gietrzwałdzie — rzymskokatolicka parafia leżąca w dekanacie Olsztyn III - Gutkowo należącym do archidiecezji warmińskiej. Kościół parafialny, tj. Bazylika Mniejsza Narodzenia Najświętszej Marii Panny, znajduje się w Gietrzwałdzie. Od 2012 r. proboszczem parafii jest ks. mgr Marcin Chodorowski.

Cudowne objawienie Matki Boskiej w Gietrzwałdzie w 1877 r., źródło: sanktuariummaryjne.pl [4.10.2014]
Wnętrze kościoła w Gietrzwałdzie. Fot. Luxetowiec. Źródło: Wikimedia Commons
Cudowne źródełko w Gietrzwałdzie, źródło: Strona parafii [4.10.2014]

Obraz przed konserwacją w 1964 r., źródło: Strona parafii [4.10.2014]

Obraz Matki Bożej Gietrzwałdzkiej obecnie, źródło: Strona parafii [4.10.2014]

Historia parafii

19 maja 1352 roku Warmińska Kapituła Katedralna wydała akt lokacyjny osady Gietrzwałd. Na początku postawiono drewnianą kaplicę. Prawdopodobnie w tym samym czasie powstała parafia. Pierwszym znanym proboszczem był Jan Sternchen. W czasie wojny polsko-krzyżackiej 1410–1414 wieś i kaplica zostały zniszczone. W XV wieku wybudowano jednonawowy kościół gotycki na podmurówce z kamienia. Konsekrował go 31 marca 1500 roku pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Panny Marii biskup Jan Wilde, sufragan warmiński. Kościół był wiele razy przebudowywany.

11 czerwca 1790 roku biskup Ignacy Krasicki nadał świątyni dwa nowe tytuły: świętego Jana Ewangelisty i świętych Apostołów Piotra i Pawła. W XIX wieku ks. proboszcz Józef Jordan doprowadził do rozbudowy kościoła, wzmocnił fundamenty i ściany. Obecny kształt przybrała świątynia bezpośrednio po objawieniach, kiedy proboszczem był ks. Augustyn Weichsel. W latach 1878–1884, pod kierunkiem architekta Arnolda Güldenpfenniga, powiększono kościół tak, by nie naruszając części gotyckiej, związać ją z nową, neogotycką, i stworzyć harmonijną całość. Dobudowano nawę poprzeczną z emporami oraz prezbiterium z kryptą, nadając kościołowi kształt krzyża rzymskiego. Rozebrano górną, drewnianą część wieży i wzniesiono murowaną z cegły ze zwieńczeniem negotyckim. Dach kościoła pokryto dachówką, a wieżę blachą.

Gietrzwałd stał się sławny dzięki objawieniom Matki Bożej, które miały miejsce dziewiętnaście lat po objawieniach w Lourdes i trwały od 27 czerwca do 16 września 1877 roku. Głównymi wizjonerkami były trzynastoletnia Justyna Szafryńska i dwunastoletnia Barbara Samulowska. Matka Boża objawiła się pierwszy raz Justynie, kiedy ta powracała wraz z matką z egzaminu przed przystąpieniem do I Komunii świętej. Następnego dnia, w czasie odmawiania różańca, "Jasną Panią" siedzącą na tronie z Dzieciątkiem Jezus pośród aniołów nad klonem przed kościołem zobaczyła też Barbara Samulowska. Na zapytanie dziewczynek: "Kto Ty jesteś?", odpowiedziała: "Jestem Najświętsza Panna Maryja Niepokalanie Poczęta!". Na pytanie: "Czego żądasz, Matko Boża?", padła odpowiedź: "Życzę sobie, abyście codziennie odmawiali różaniec!". Dalej między wieloma pytaniami o zdrowie i zbawienie różnych osób, dzieci przedłożyły i takie: "Czy Kościół w Królestwie Polskim będzie oswobodzony"? "Czy osierocone parafie na południowej Warmii wkrótce otrzymają kapłanów?" - W odpowiedzi usłyszały: "Tak, jeśli ludzie gorliwie będą się modlić, wówczas Kościół nie będzie prześladowany, a osierocone parafie otrzymają kapłanów !"

Z pobłogosławionego przez Matkę Bożą 8 września 1877 roku wieczorem źródełka pielgrzymi od lat czerpią wodę, którą przynosiła ulgę cierpiącym i liczne uzdrowienia. Sam akt błogosławieństwa został uwieczniony figurą Niepokalanej Dziewicy w altance. Wodę przeprowadzono następnie do kamiennej studzienki. Nad źródełkiem znajdują się trzy marmurowe płaskorzeźby, ukazujące Mojżesza dotykającego laską skały, z której wytrysnęła woda, i Izraelitów, pijących wodę na pustyni.

13 sierpnia 1945 roku opiekę nad sanktuarium gietrzwałdzkim powierzono zakonowi kanoników regularnych laterańskich. Na mocy bulli papieża Pawła VI z dnia 2 lutego 1970 roku kościół w Gietrzwałdzie otrzymał tytuł bazyliki mniejszej. Przed uroczystościami 100-lecia objawień Matki Bożej dokonano renowacji architektury i wnętrza kościoła, założono nową posadzkę marmurową i odnowiono polichromię. W kościele znajduje się cudami słynący obraz Matki Bożej. W bliskim sąsiedztwie kościoła znajdują się ścieżki różańcowe i stacje Drogi Krzyżowej. Uroczystość jubileuszowa 100-lecia objawień w 1977 roku ukazała potrzebę stworzenia w Gietrzwałdzie domu pielgrzyma. Do realizacji tego przedsięwzięcia przystąpił ówczesny przeor domu zakonnego w Gietrzwałdzie ks. Franciszek Martuszewski CRL. W trudnych czasach, przy napotykanych przeszkodach w uzyskaniu pozwolenia na budowę i zakupieniu materiałów budowlanych, ciężkiej sytuacji finansowej sanktuarium, budowa trwała przeszło 10 lat. W 1989 roku pierwsi pielgrzymi skorzystali z usług nowego domu pielgrzyma.

Kler parafialny

Proboszczowie:

od 13 sierpnia 1945 r. Zakon Kanoników Regularnych Laterańskich

Domy zgromadzeń zakonnych na terenie parafii

Zakon Księży Kanoników Regularnych Laterańskich]
Zgromadzenie Sióstr św. Katarzyny Dziewicy i Męczennicy
Zgromadzenie Sióstr Służek Najświętszej Maryi Panny Niepokalane]

Grupy działające na terenie parafii

  • Chór parafialny
  • Harcerstwo Katolickie
  • Straż Honorowa
  • Koło Żywego Różańca
  • Służba Liturgiczna

Zobacz też

Archidiecezja Warmińska
sanktuariummaryjne.pl, Ksiądz Augustyn Weichsel — proboszcz gietrzwałdzki w czasie objawień w 1877 roku [4.10.2014]
sanktuariummaryjne.pl, film o sanktuarium w Gietrzwałdzie [4.10.2014]

Bibliografia

Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej, red. Bronisław Magdziarz, Olsztyn 1999
Katalog duchowieństwa katolickiego diecezji warmińskiej (do 1945 roku), Andrzej Kopiczko, Olsztyn 2003
Katalog duchowieństwa katolickiego diecezji warmińskiej (1945-1992), Andrzej Kopiczko, Olsztyn 2006
Parafia pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Gietrzwałdzie] [4.10.2014]
Studia Warmińskie XIV, Bp Jan Obłąk, 1977

Źródło: „http://encyklopedia.warmia.mazury.pl/index.php?title=Parafia_pw._Narodzenia_Najświętszej_Maryi_Panny_w_Gietrzwałdzie&oldid=132216”