Stanisław Zuske

Stanisław Zuske
Data i miejsce urodzenia	23 września 1903 r. Pierzchnie
Data i miejsce śmierci	4 września 1942 r. Hartheim
Przyczyna śmierci	śmierć męczeńska

Stanisław Zuske (ur. 23 września 1903 r., zm. 4 września 1942 r.) – włączony w poczet warmińskich męczenników, którzy zginęli śmiercią męczeńską podczas II wojny światowej.

Życiorys

Urodził się 23 września 1903 r. w Pierzchnie koło Śremu. Miał dwie starsze siostry (Marię Władysławę i Marię), starszego(Antoniego) oraz młodszego brata (Józefa). Pochodził z rodziny niemiecko-polskiej. Jego rodzicami byli Michał Herman Zuske (nauczyciel) oraz Joanna Zuske z domu Tomaszewska. Rodzice byli wyznania rzymskokatolickiego. Stanisław został ochrzczony 11 października 1903 r. w Kórniku.

Szkoła i wykształcenie

Ukończył gimnazjum im. Marii Magdaleny w Poznaniu. Tam też wstąpił do seminarium duchownego.

Praca

Stanisław Zuske przyjął święcenia kapłańskie 20 lutego 1932 r. Jego pierwszą placówką duszpasterską była parafia w Krotoszynie, w archidiecezji poznańskiej. Jednocześnie pełnił funkcję prefekta w męskim gimnazjum im. Hugona Kołłątaja. Przebywał tam do końca września 1938 r., kiedy to prymas Polski skierował go do Kwidzyna, do otwartego w listopadzie 1937 r. męskiego Polskiego Gimnazjum. Gimnazjum to było drugą polską szkołą średnią w państwie niemieckim. Już wówczas dzięki wysokiemu poziomowi nauczania i dbałości o kulturę polską szkoła ta wychowywała przyszłą inteligencję polską. Ks. Stanisław był trzecim z kolei prefektem i nauczycielem religii. Dyrekcja szkoły powierzyła mu również opiekę nad spółdzielnią uczniowską. W swoich założeniach miała ona za zadanie przygotować uczniów do podjęcia w przyszłości zadania budowania polskiej elity poprzez zakładanie przedsiębiorstw.

Śmierć męczeńska

Tuż przed wybuchem II wojny światowej, 25 sierpnia 1939 r., hitlerowcy aresztowali nauczycieli i uczniów Polskiego Gimnazjum, w tym ks. Zuske. Początkowo wszystkich osadzono w Tapiau w zakładzie dla psychicznie chorych, następnie w Grünhoff pod Królewcem. Kiedy wojska niemieckie zajęły już większość Polski, a wojska radzieckie wkroczyły na jej terytorium, młodzież gimnazjalna została zwolniona.
21 września 1939 r. ks. Stanisław został przewieziony do obozu koncentracyjnego w Hohenbruch. Następnie przebywał jeszcze w innych obozach: Stutthof, Sachsenhausen i Dachau. Ostatnim obozem, w którym ks. Zuske przebywał, był obóz w Hartheim, gdzie Niemcy przeprowadzali między innymi doświadczenia ze środkami powodującymi eutanazję. Z listu siostrzenicy ks. Zuske napisanego do ks. Wojciecha Kruka można dowiedzieć się, że jej wuj był wielokrotnie poddawany nieludzkim eksperymentom biologicznym, wielokrotnemu zamrażaniu i odmrażaniu w kadziach z wodą oraz innym torturom.
W dotychczasowych opracowaniach podawano, że 12 sierpnia 1942 r. poniósł śmierć w komorze gazowej obozu koncentracyjnego w Hartheim koło Linzu; w rzeczywistości tego dnia przewieziono go z Dachau do Hartheim, a zamordowany został 4 września 1942 r.

Bibliografia

Na podstawie artykułu zamieszczonego w "Gościu Niedzielnym. Posłańcu Warmińskim": Niezwykle odważny i cierpliwy, "GN", nr 49/2012, 9 grudnia 2012.