Kanigowo

Kanigowo
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	nidzicki
Gmina	Nidzica
Sołectwo	Kanigowo
Liczba ludności (2010)	281
Strefa numeracyjna	(+48) 89
Kod pocztowy	13-100
Tablice rejestracyjne	NNI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Kanigowo
Położenie na mapie Polski Kanigowo
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Kanigowo (od 1371 r. Canegaw, od 1420 Kanegaw, niem. Kandien) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nidzickim, w gminie Nidzica. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 281 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni Zbigniew Maciejak.

Położenie

Miejscowość położona jest na terenie gminy Nidzica, przez obszar której przebiega jedna z głównych granic fizyczno-geograficznych Europy, oddzielająca obszar Europy Zachodniej od obszaru Europy Wschodniej. Wieś leży nieopodal drogi krajowej nr 7 w odległości ok. 4 km od Nidzicy.

Dzieje miejscowości

Najstarsza wzmianka o wsi zawarta jest w przywileju lokacyjnym z 1371 r. dla wsi Kamionka. Przywilej lokacyjny Kanigowa został odnowiony w 1426 r przez wielkiego mistrza Hansa von Tiefen na prośbę: Jakoba Jorcke, Nikolausa Jorkowitza, Jakoba Komschika, Matza Kopetzkiego, Nikolaya Tichonyego. Przywilej nadawał wsi 55 łanów na prawie chełmińskim. W zamian za to wieś musiała wystawiać na wyprawy wojenne czterech konnych i w zbrojach. Nazwa wsi wychodzi się z języka staropruskiego i pochodzi od imienia Kaneg. W XV w. na terenie miejscowości istniał kościół katolicki, który w okresie reformacji został zajęty przez protestantów. Po II wojnie światowej powrócił w ręce katolików. W XIX w. ewangelicy stanowili od 89,2 % do 97,4 %, a katolicy od 2% do 7%.

W latach: 1679, 1708, 1712 obszar pól uprawnych wynosił 43,5 łana. Karczmarz Mat otrzymał w 1713 r. możliwość sprzedaży w ciągu roku 12 beczek piwa i 40 sztofów wódki. Dodatkowo nadano mu łan na prawie chełmińskim. W 1723 r. żyło tu 16 wolnych chłopów chełmińskich. W 1780 r. proboszczem był Dorpettka, a sołtysem Johannes Mech.

W 1. poł. XVIII w. powstała we wsi szkoła elementarna.

Kanigowo do 1954 roku było siedzibą gminy Szkudaj.

Liczba mieszkańców i domów w poszczególnych latach:

• 1817 r. – 86 osób, 17 domów

• 1846 r. – 175 osób, 21 domów

• 1858 r. – 189 osób, 24 domy

• 1867 r. – 219 osób

• 1871 r. – 208 osób, 25 domów

• 1885 r. – 250 osób, 34 domy

• 1895 r. – 307 osób, 41 domów

• 1905 r. – 286 osób, 40 domów

• 1910 r. – 305 osób, 46 domów

• 1939 r. – 407 osób

Gospodarka

Na terenie miejscowości działają firmy z zakresu: transportu, usług samochodowych, usług budowlanych i ogrodniczych.

Bezpieczeństwo

We wsi działa Ochotnicza Straż Pożarna.

Religia

Tutejszy kościół rzymskokatolicki jest siedzibą lokalnej parafii.

Zabytki

• zabudowy gospodarcze z końca XIX w. do lat 30. XX w.
• kościół z plebanią
• dwa budynki szkolne
• cmentarz ewangelicki z 2. poł. XIX w.
• aleje przydrożne

Bibliografia

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. III, Warszawa 1882.
Wijaczka Jacek, Dzieje wsi do końca XVIII wieku,[w:] Historia Nidzicy i okolic, pod red. Waldemara Rezmera, Nidzica 2012, ss. 165–202.
Zielińska Agnieszka,Dzieje miasta i okolic w latach 1807-1914,[w:] Historia Nidzicy i okolic, pod red. Waldemara Rezmera, Nidzica 2012, ss. 203–267.
Olsztyńska Strona Rowerowa [12.09.2013]
Strona Archidiecezji Warmińskiej [12.09.2013]
Bank Danych Lokalnych GUS [27.08.2014]
Strona Gminy Nidzica [27.08.2014]