Pacółtowo

Pacółtowo
Pałac w Pacółtowie. Źródło: www.palacpacoltowo.com [15.10.2014]
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	ostródzki
Gmina	Grunwald
Liczba ludności (2010)	280
Strefa numeracyjna	(+48) 89
Kod pocztowy	14-107
Tablice rejestracyjne	NOS
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Pacółtowo
Położenie na mapie Polski Pacółtowo
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Pacółtowo (niem. Groß Pötzdorf) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Grunwald. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 280 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni Jan Pawlak.

Położenie

Miejscowość położona jest na Mazurach Zachodnich (Pojezierze Iławskie), zajmuje wschodni skłon Garbu Lubawskiego. W odległości 3–3,5 km zlokalizowane są jeziora: Mały Omin, Wielki Omin (Omińskie Wielkie), w odległości 3 km od Gierzwałdu.

Dzieje miejscowości

Miejscowość została założona w 1325 roku jako dobra rycerskie liczące 40 łanów. Nadanie ziemskie otrzymali wówczas Prusowie Glabune i Kunike. Majątek przeszedł następnie w posiadanie rodu von Eppingen i von Petzdorf. Od nazwiska tego ostatniego właściciela pochodzi prawdopodobnie nazwa wsi. W latach 1603–1791 majątek należał do rodu von Wernsdorf. Pod koniec XVIII wieku nowym właścicielem Pacółtowa, wówczas podupadającego znacznie majątku, stał się Ahasverus von Brandt, który wybudował pałac. W skład majątku wchodziły również 4 folwarki. Dobra należały do von Brandtów do 1830 roku, kiedy przejęła je rodzina von Volprecht. Na początku XX wieku na obszarze majątku działała gorzelnia, prowadzono także specjalistyczną hodowlę bydła holenderskiego. Pacółtowo pozostało siedzibą rodu von Volprecht do 1945 roku. W 1867 roku w miejscowości została założona dwuklasowa szkoła ewangelicka. W 1939 roku Pacółtowo było zamieszkane przez 386 osób.

Kultura

W miejscowości działa świetlica wiejska.

Zabytki

• pałac wzniesiony w 1794 roku

Bibliografia

Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I, Olsztyn 2011.
Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 2001.
Knercer Wiktor, Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w województwie olsztyńskim, Warszawa 1995.
Ostróda. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1976.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [26.08.2013]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [26.08.2013]
Olsztyńska Strona Rowerowa [26.08.2013]
Wojewódzka Ewidencja Zabytków [26.08.2013]
Strona Pałacu w Pacółtowie [15.10.2014]