Liski

Liski
Liski. Kwatera wojenna z czasów I wojny światowej
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	piski
Gmina	Pisz
Liczba ludności (2010)	327
Strefa numeracyjna	(+48) 87
Kod pocztowy	12-200
Tablice rejestracyjne	NPI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Liski
Położenie na mapie Polski Liski
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Liski (niem. Lisken) – wieś sołecka w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Pisz. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego.

Charakterystyka fizjograficzna

Wieś położona jest w południowo-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Równinie Mazurskiej, 14,5 km na południowy wschód od Pisza, w pobliżu granicy z powiatem kolneńskim w województwie mazowieckim.

Dzieje miejscowości

Osada po raz pierwszy wzmiankowana była w 1424 roku, gdy wymieniono dobra ziemskie o powierzchni 60 łanów, obejmujące również Pietrzyki – natomiast przywilej lokacyjny jako wieś czynszowa otrzymała w 1445 roku. Sołtys Mikołaj otrzymał wówczas zadanie obsadzenia 46 łanów, z których jemu przypadło sześć. W 1519 roku istniały tu dwie karczmy, zaś dwadzieścia lat później – trzy (jedną z nich w 1530 roku otrzymał Paweł Kowal z Guzek); w 1540 roku w Liskach mieszkało 30 rodzin chłopskich, 9 zagrodników i 4 komorników. W XV i XVI wieku wieś występowała pod nazwami Lissken, Lyssken, Lischky, Stheffenstock, później utrwaliła się nazwa Lisken. Wieś poważnie ucierpiała w wyniku wielkiej epidemii dżumy, która dotarła tu w sierpniu 1710 roku; zmarło wówczas 78 mieszkańców.W latach 1857-1867 liczba mieszkańców wzrosła z 300 do 339 osób. W pierwszej połowie XX wieku działała we wsi gospoda u Gottowika. Szkoła we wsi powstała w 1757 roku. W 1935 roku uczęszczało do niej 56 uczniów, pracował jeden nauczyciel. W pierwszym dwudziestoleciu po II wojnie światowej szkoła w Liskach mieściła się w wynajmowanym budynku. W 1939 roku wieś była zamieszkana przez 350 osób. W latach 80. XX wieku Liski liczyły 292 mieszkańców. Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Henryk Klama.

Szkolnictwo

Obecnie w Liskach działa Szkoła Podstawowa im. księdza Jerzego Popiełuszki.

Zabytki:

• Dawny cmentarz ewangelicki z XIX wieku
• Dawny cmentarz ewangelicki z początku XX wieku
• Kwatera wojenna, zlokalizowana w odległości około 200 m na południe od drogi Liski-Kumielsk. Kwatera wojenna znajduje się w północnej części dawnego cmentarza ewangelickiego. Miejsce spoczynku 3 żołnierzy niemieckich oraz 9 nieznanych żołnierzy rosyjskich.

Bibliografia:

1. Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I, Olsztyn 2011.
2. Białuński Grzegorz, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
3. Białuński Grzegorz, Przyczynek do przebiegu zarazy dżumy w starostwie piskim w latach 1709-1711, Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, s. 51-57.
4. Hippel Rudolf von, Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868, Znad Pisy, nr 19-20, 2010-2011, s. 83-157.
5. Kossert Andreas, Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich, przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.
6. Pawlicki Ryszard Wojciech, Cmentarze i mogiły wojenne z okresu pierwszej wojny światowej na obszarze byłego powiatu piskiego, Znad Pisy, nr 4, 1996, s. 49-69.
7. Pawlicki Ryszard W., Ziemia piska jako region turystyczny do 1945, Znad Pisy, nr 1, 1995, s. 9-25.
8. Pisz. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.
9. Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
10. Worobiec Antoni, Worobiec Krzysztof A., Z dziejów szkolnictwa na Ziemi Piskiej, Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, s. 73-90.
11. Deutsche Verwaltungsgeschichte: http://www.verwaltungsgeschichte.de/johannisburg.html [data dostępu: 15.09.2013]
12. Bank Danych Lokalnych GUS: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims [data dostępu: 15.09.2013]
13. Gminna Ewidencja Zabytków bip.bialapiska.pl/zalaczniki/art/050506130925.doc [data dostępu: 15.09.2013]
14. Gminna Ewidencja Zabytków www.bip.pisz.hi.pl/zalaczniki/prawo/110131120520.doc [data dostępu: 15.09.2013]
15. Olsztyńska Strona Rowerowa:http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/liski [data dostępu: 15.09.2013]

Przypisy: