Ruda (gmina Miłki)
| Ruda | |
| | |
 Nagrobek z czasów I wojny światowej, fot. Krzysztof Stachowski
Źródło: http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/ruda, dostęp 25 września 2013 | |
| Rodzaj miejscowości | Wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | Warmińsko-Mazurskie |
| Powiat | Giżycki |
| Gmina | Miłki |
| Strefa numeracyjna | (+48) 87 |
| Tablice rejestracyjne | NGI |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Ruda | |
| Położenie na mapie Polski  Ruda | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Ruda (niem. Ruhden, w latach 1938-1945 miejscowość nosiła nazwę Eisenwerk) – wieś sołecka w Polsce, położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie giżyckim w gminie Miłki. W latach 1975-1998 miejscowość przynależała administracyjnie do województwa suwalskiego. Nazwa wsi Ruda pochodzi od rudy przerabianej w uruchomionej tu hamernii.
Spis treści
Charakterystyka fizjograficzna:
Epoka brązu skończyła się około 700 lat prze naszą erą. Od tego momentu zaczęło się rozpowszechniać żelazo, surowiec będący o wiele lepszy do wyrobu narzędzi i broni niż brąz. We wczesnej epoce żelaza uległ zmianie obrządek grzebania zmarłych. Nadal zwłoki ich były palone, a urny z prochami kilku, a nawet kilkudziesięciu zmarłych były składane wewnątrz jednego kurhanu, w jednym grobie. W ten sposób powstawały grobowce rodzinne i rodowe użytkowane w ciągu wielu lat miedzy innymi w Rudzie.
Dzieje miejscowości:
W roku 1481 przywilej we wsi na prowadzenie młyna wodnego otrzymał Marcin Pieczorka. Przy młynie około 1504 roku powstała wieś Ruda. Była lokowana na 60 włókach. Nie wszystkie włóki w Rudzie zostały obsadzone osadnikami. W 1539 roku zagospodarowanych było we wsi 28 włók. W 1625 roku żyli tu sami Polacy. Wieś uległa zniszczeniu w 1657 roku. Zniszczeń dokonali najeźdźcy tatarscy. Zniszczona została także hamernia w takim stopniu, że już później jej nie odbudowano.
Gospodarka:
W pierwszych latach powojennych głównym źródłem utrzymania większości ludności powiatu giżyckiego było rolnictwo. Po 1950 roku dużą rolę zaczął tu odgrywać przemysł. Na początku uruchomiono zakłady przemysłu spożywczego, czyli młyny, mleczarnie. Również szybko puszczono w ruch gorzelnie miedzy innymi w Rudzie.
W 1830 roku było w Rudzie 30 gospodarstw chłopskich. Od 1850 roku gospodarstwa chłopskie były wchłaniane przez majątek ziemski. W roku 1880 pozostały tu tylko dwa gospodarstwa chłopskie. W roku 1939 majątek ziemski w Rudzie liczył 382 ha. W majątku ziemskim była cegielnia i gorzelnia.
Ludzie związani z miejscowością:
Marcin Pieczorka - jako pierwszy otrzymał przywilej prowadzenia młyna wodnego.
Zabytki:
Nagrobki z czasów I wojny światowej.
Turystyka
Przez wieś przebiega licząca 32 kilometry „Niegocińska” (niebieska) trasa rowerowa. Przebieg trasy: Giżycko – Bystry – Ruda – Rydzewo – Bogaczewo – Strzelce – Wilkasy – Giżycko.
Bibliografia:
Ruda, w: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 9, red. B. Chlebowski, Warszawa 1888.
Wakar Andrzej, Willan Tadeusz, Giżycko, z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1996.
Panfil Jan, Pojezierze Mazurskie, Warszawa 1968.
Michniewska-Szczepkowska Barbara, Szczepkowski Bohdan, Województwo olsztyńskie, środowisko geograficzne tekst i mapy krajoznawcze, Olsztyn 1969.
