Wąglik
| Wąglik | |
| | |
 Wąglik. Mogiła oficera rosyjskiego z okresu I wojny światowej
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | piski |
| Gmina | Pisz |
| Liczba ludności (2010) | 201[1] |
| Strefa numeracyjna | (+48) 87 |
| Kod pocztowy | 12-200 |
| Tablice rejestracyjne | NPI |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Wąglik | |
| Położenie na mapie Polski  Wąglik | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Wąglik (niem. Wonglik, od 1938 r. Balzershausen) – wieś sołecka w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Pisz.
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.
Spis treści
Charakterystyka fizjograficzna
Wieś położona jest w południowo-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Równinie Mazurskiej, na skraju Puszczy Piskiej, 3,5 km na południowy zachód od Pisza, usytuowana między Piszem a Jeziorem Brzozolasek, około 1,5 km na południe od drogi krajowej nr 58 (ze wsi Snopki).
Dzieje miejscowości
Wieś została lokowana w 1611 roku na prawie chełmińskim na 5 łanach. Było to ostatnie nadanie ziemi na terenie powiatu piskiego. Otrzymał je niejaki Balcer Ebert, konny strażnik puszczy – borowy. W XVII wieku wieś występowała jako Wonglik i Hans Ebert oder Wongligk (od nazwiska kolejnego właściciela, syna Balcera). Po Ebertach dobra przeszły po kądzieli w ręce rodziny Beylów. Zarówno Ebertowie, jak i Beylowie należeli do tzw. kulmerów – wolnych chłopów, warstwy pośredniej między chłopami czynszowymi a szlachtą. W 1710 roku dotarła do Wąglika wielka epidemia dżumy; w jej wyniku zmarło ośmiu mieszkańców.
Intrygująco brzmiąca nazwa wsi i jej geneza w dalszym ciągu są przedmiotem badań (Grzegorz Białuński). Hipotezie o jej związku z jakimikolwiek chorobami przeczy brak występowania słowa „wąglik” w słownikach staropolskich w tym znaczeniu. Można założyć, że nazwa wywodziła się od nazwy osobowej, choć takowa również nie występuje w ówczesnych źródłach. Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Damian Borkowski[2].
Liczba mieszkańców wsi w poszczególnych okresach:
1857 – 65 osób
1864 – 78 osób
1867 – 96 osób
1933 – 143 osoby
1939 – 149 osób
1988 – 86 osób
Zabytki:
- Dawny cmentarz ewangelicki z początku XX wieku
- W lesie nieopodal miejscowości zlokalizowana jest mogiła nieznanego oficera armii rosyjskiej.
Bibliografia:
- Białuński Grzegorz, O początkach i nazwie Wąglika, Znad Pisy, nr 15, 2006, s. 29-31.
- Białuński Grzegorz, Przyczynek do przebiegu zarazy dżumy w starostwie piskim w latach 1709-1711, Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, s. 51-57.
- Hippel Rudolf von, Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868, Znad Pisy, nr 19-20, 2010-2011, s. 83-157.
- Kossert Andreas, Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich, przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.
- Pisz. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.
- Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
- Deutsche Verwaltungsgeschichte: http://www.verwaltungsgeschichte.de/johannisburg.html [data dostępu: 25.08.2013]
- Bank Danych Lokalnych GUS: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims [data dostępu: 25.08.2013]
- Gminna Ewidencja Zabytków www.bip.pisz.hi.pl/zalaczniki/prawo/110131120520.doc [data dostępu: 25.08.2013]
- Olsztyńska Strona Rowerowa: http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/waglik [data dostępu: 25.08.2013]
Przypisy
- ↑ Łącznie Wąglik, Jabłoń i Wąglik-Kolonia.
- ↑ Źródło: http://www.bip.pisz.hi.pl/index.php?k=853 [data dostępu: 20.09.2013]
Zobacz też
Emes (dyskusja) 00:57, 25 paź 2013 (CEST) Emes (dyskusja) 00:56, 25 paź 2013 (CEST)Emes (dyskusja) 00:59, 24 wrz 2013 (CEST)
