Piłaki Wielkie

Piłaki Wielkie
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	węgorzewski
Gmina	Pozezdrze
Liczba ludności (2010)	133
Strefa numeracyjna	(+48) 87
Kod pocztowy	11-610
Tablice rejestracyjne	NWE
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Piłaki Wielkie
Położenie na mapie Polski Piłaki Wielkie
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Piłaki Wielkie (niem. Gross Pillacken, od 1923 r. Steinwalde) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie węgorzewskim, w gminie Pozezdrze. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W 2010 roku wieś liczyła 133 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Władysław Melnyk.

Położenie

Wieś położona jest w północnej części Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, 16 km na wschód od Węgorzewa, nad niewielkim jeziorkiem Piłackim. W okolicy wsi leżą Piłackie Wzgórza (niem. Pillacker Berge) – pasmo pokrytych lasami wzgórz, które obejmuje Rezerwat "Piłackie Wzgórza".

Dzieje miejscowości

Wieś królewska Piłaki Wielkie została założona w 1549 roku na 51 łanach; sześć łanów sołeckich otrzymali: Paweł Sperling i Stanisław Hase. Trzy lata później było tu 14 gospodarstw chłopskich, a w roku następnym – 21 gospodarstw. W tym okresie wieś nazywana była Pilacken, następnie Gross Pilacken, Gross Pilak. Mieszkańcy odrabiali pańszczyznę w majątku państwowym w Popiołach. W XVII wieku wieś obejmowała ponad 55 łanów i niemal tyle samo w połowie XIX wieku. W 1858 roku wieś była zamieszkana przez 449 osób. W wyniku epidemii dżumy w 1710 roku zmarło tu 112 osób. W roku 1939 miejscowość liczyła 363 mieszkańców.

Szkoła we wsi została założona w 1741 roku. W połowie XIX wieku uczęszczało do niej 94 dzieci, a w 1935 roku – 64 dzieci. Szkołę reaktywowano w 1949 roku; w połowie lat 60. obejmowała ona cztery klasy.

Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.

Religia

Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej w Kutach, a także parafii greckokatolickiej w Kruklankach.

Przyroda

W pobliżu miejscowości znajduje się Rezerwat Przyrody "Piłackie Wzgórza", zaś na terenie wsi położony jest pomnik przyrody – głaz narzutowy.

Bibliografia

1. Białuński Grzegorz, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
2. Wakar Andrzej, Wilamowski Bohdan, Węgorzewo. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1968.
3. Bank Danych Lokalnych GUS [29.07.2013]
4. Deutsche Verwaltungsgeschichte [29.07.2013]