Parafia pw. św. Marcina w Boleszynie

Parafia pw. św. Marcina
Siedziba	Boleszyn
Adres	Boleszyn 9, 13-324 Grodziczno
Data powołania	XIV w.
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki

Sanktuarium Maryjne (Parafia pw. św. Marcina) w Boleszynie - parafia rzymskokatolicka w dekanacie Rybno Pomorskie, w diecezji toruńskiej. Erygowana w XIV w. Parafia w latach 1821 - 1992 należała do diecezji chełmińskiej.

Historia parafii

Parafia św. Marcina powstała w poł. XIV wieku i należała do kapituły chełmińskiej. Pierwszy kościół zbudowany w 1653 r. był budowlą drewnianą. Dzisiejsza świątynia, również drewniana powstała w latach 1721-1722. Kościół znany jest jako sanktuarium Matki Bożej Bolesnej, której kult rozwija się od XVII wieku. Na przełomie XVII i XVIII wieku na terenie Boleszyna wybuchła epidemia cholery. Wierni zwrócili się do obrazu Matki Bożej o oddalenie groźnej choroby. Ich prośby zostały wysłuchane. Od tego czasu świątynia stała się miejscem pielgrzymek. 13 listopada 1999 r. w Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej Boleszyńskiej odbył się Dekanalny Kongres Różańcowy. Do parafii należą wsie: Kowaliki, Słup, Sugajno, Wielkie Leźno i Zalesie. Początki parafii w Boleszynie sięgają średniowiecza. Po raz pierwszy nazwa miejscowości występuje w dokumentach jako Boleschino (1402-1416). Potem znaleźć można też nazwę Bollozin (1490), Boleszyn (1570), Bolesino (1647) W dokumentach biskupa chełmińskiego Arnolda Stapila (1402-1416), który przyłączył zubożały kościół w Radoszkach jako filialny do Parafii w Boleszynie (1414-1416) znajduje się najstarsza pisana wzmianka zawierająca nazwę parafii. Patronat nad kościołem sprawowała kapituła chełmińska. W 2 poł. XVI w. do parafii należały miejscowości: Boleszyn, Wielkie Leźno, Sugajno, Słup i Zalesie. W XVII w. parafia straciła na pewien czas samodzielność podczas pierwszej wojny polsko-szweckiej (1627-1629) został zabity proboszcz boleszyński. Najprawdopodobniej z braku kapłanów nie przydzielono wówczas nowego proboszcza i do 1670 roku przyłączono Boleszyn do parafii w Mrocznie.

W okresie nowożytnym istniała przy kościele szkoła parafialna z nauczycielem o czym źródła wspominają dwukrotnie (1647 i 1740). Po pierwszym rozbiorze Polski okolice Boleszyna zostały włączone do Królestwa Pruskiego, a kościół należał do dekanatu górznieńskiego. Zgodnie z zarządzeniem z dnia 1 września 1848 roku nad parafią boleszyńską ustanowiony został patronat mieszany, który w parzystych miesiącach sprawował biskup chełmiński, a w miesiącach nieparzystych - rząd pruski. Dnia 11 marca 1857 roku powstało dzięki zaangażowaniu ówczesnego proboszcza - ks. Augustyna Heilsberga - i czynnie działało bractwo Różańcowe, do którego należała prawie cała parafia. W okresie I wojny światowej w sierpniu 1914 roku wojska rosyjskie wkroczyły na teren ziemi lubawskiej, zajmując na krótko również Boleszyn. W styczniu roku 1920 teren, na którym znajduje się parafia boleszyńska, wrócił do Rzeczpospolitej, a parafia należała do dekanatu lidzbarskiego. W roku 1928 do parafii należało 2283 osób. Na terenie parafii mieszkało również 52 niekatolików (głównie Niemców). Podczas II Wojny Światowej proboszcz goleszyński - ks. Ignacy Ptaszyński po dwukrotnym aresztowaniu przez władze niemieckie wyjechał do diecezji płockiej i do końca wojny pracował w parafii Radziki. Parafia przez cały okres okupacji nie miała stałego duszpasterza. Okresowo dojeżdżał tam ks. Albin Kijora z Polskiego Brzozia. Plebania została w tym czasie zajęta przez niemieckiego osadnika. Okupant skonfiskował dwa największe dzwony, które nigdy nie zostały odzyskane. Skradziono również księgi metrykalne oraz n. in. stare, kute, metalowe ogrodzenia wokół terenów parafialnych. W okresie powojennym parafia obejmowała wsie: Boleszyn, Wielkie Leźno, Sugajno, Słup, Zalesie i Kowaliki, a w obecnym czasie liczy 1265 parafian. Szczególnym charyzmatem wspólnoty jest modlitwa przed obliczem Boleszyńskiej Pani, która w drewnianym kościółku ma swój dom i rozdaje łaski oraz błogosławieństwo swojego Syna. Źródło: Diecezja toruńska, Historia i teraźniejszość. T. 10. dekanat lidzbarski, Toruń 1999

Kler parafialny

Proboszczami w kolejnych latach byli:

1644-1656 ks. Jakub Kowalkowski

1693-1694 ks. Jan Radomski

1696-1698 ks. Kazimierz Zielaskowski

1701-1732 ks. Jakub Markowski

1735 ks. Stanisław Rosachocki

1736-1749 ks. Ludwik Łagowski

1749-1760 ks. Józef Langner

1760-1761 ks. Jan Kemmer

1761-1764 ks. Józef Goldschmid

1764-1770 ks. Andrzej Fox

1770-1779 ks. Józef Langner

1779-1793 ks. Wacław Cieszyński

1793-1781 ks. Fabian Gałkowski

1831-1843 ks. Mateusz Wesołowski

1843-1850 ks. Franciszek III Semrau

1851 ks. Franciszek Wyczyński

1852-1895 ks. Augustyn Heiselberg

1895 ks. Konrad Hoffmann

1895-1934 ks. Teofil Sychowski-Stumberg

1933 ks. Stanisław Główczewski-Kossak

1933 ks. Józef Kita

1934-1939; 1945-1956 ks. Ignacy Ptaszyński

1939-1945 ks. Albin Kijora

1956-1971 ks. Józef Dydymski

1971-1982 ks. Bolesław Domachowski

1982-1990 ks. Edmund Nierzwicki

1990 ks. Brunon Franciszek Jank