Uroki
| Uroki | |
| | |
| Inne nazwy | Uroczenie, Zauroczenie, Rzucenie uroku, Położenie uroku |
Nazwa ...
Spis treści
Etymologia
...
Zwyczaje na Warmii i Mazurach
Uroki - uroczenie, zauroczenie, rzucenie uroku, położenie uroku; sprowadzenie przez człowieka patrzącego uroczymi oczami choroby na ludzi lub zwierzęta (głównie bydło). Na terenie Mazur uroki utożsamiano często z czarami. Natomiast na [[Warmia|Warmii] podkreślało się odrębność zjawiska. Jednak na całym obszarze ludność wierzyła w zły, niebezpieczny wpływ uroczych oczu.
Funkcjonowało kilka wersji genezy ludowego wierzenia. Na Warmii funkcjonowało przekonanie, że urok mogła rzucić osoba, w kościele nie spoglądała na ołtarz i nieustannie kręciła się w trakcie nabożeństwa. Mazurzy natomiast twierdzili, że zły wzrok pojawiał się u dziecka odstawionego od piersi, którego matka po pewnym czasie ponownie zaczęła je w ten sposób karmić. Poza tym o zdolność rzucania uroku posądzano kobiety o czerwonych oczach, a przy tym milczące. Również starsze niewiasty narażone były na podejrzliwe spojrzenia najbliższego otoczenia.
Panowało powszechne przekonanie, że ofiarą uroków padały najczęściej młode zwierzęta i dzieci. Złe spojrzenie miało sprowadzać kalectwo i było obwiniane z powstanie kołtuna.
Istniało sporo środków zapobiegania uroków, podobnie jak metod odczyniania, które nawiązywały do środków stosowanych w przypadku czarów. Najpopularniejszą, pojawiającą się również na tereni całej Polski był zwyczaj przywiązywania niemowlętom i młodym zwierzakom czerwonej wstążeczki. Równie skuteczne miało być liczenie na wspak od 10 do 1 oraz jednoczesne spluwanie i poceranie ręką zaurocoznego zwierzęcia od ogona do łba. W przypadku noworodków równie popularne były srebrne medaliki, pierścionki lub złote monety. W przypadku starej kobiety, która mogła rzucić urok, należało zastosować prosty środek zapobiegawczy - kobietę zachodziło się od tyłu a za jej plecami kiwało się trzy razy palcem wskazującym lewej ręki. Nie można było w tym momencie wymówić ani słowa. W celu ochrony przez zauroczeniem zalecano także noszenie koszuli odwróconej na lewą stronę.
Wierzenia
...
Symbole
...
Bibliografia
- Szyfer Anna, Zwyczaje, obrzędy i wierzenia Mazurów i Warmiaków, Olsztyn 1968.
- Toeppen Max P., Wierzenia mazurskie, wstęp Anna Szyfer, Władysław Ogrodziński, oprac. Paweł Błażewicz,Jerzy M. Łapo, Dąbrówno 2008.
- Warmiacy i Mazurzy. Życie codzienne ludności wiejskiej w I połowie XIX wieku, red. Bogumił Kuźniewski, Olsztynek 2002.
Przypisy
<references>
