Garzewko

Garzewko
Kaplica w Garzewku
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olsztyński
Gmina	Jonkowo
Liczba ludności (2010)	110
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Garzewko
Położenie na mapie Polski Garzewko
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Garzewko (niem. Neu Garschen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Jonkowo. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 110 mieszkańców.

Garzewko

Garzewko. Kapliczka przydrożna

 

Położenie

Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Pojezierzu Olszyńskim, na zachód od Jeziora Bukwałdzkiego, 9 km na północ od Jonkowa i 13 km na północny zachód od Olsztyna.

Dzieje miejscowości

W 1386 roku kapituła warmińska wystawiła przywilej lokacyjny na 18 łanów dla Henryka von Garzina, jednak wieś istniała tu najprawdopodobniej już nieco wcześniej, gdyż kapituła jednocześnie przekazywała sołtysowi wsi odszkodowanie za należący do Garzewek las wytrzebiony przez mieszkańców Pupek.

Już w 1412 roku kapituła sprzedała siedem łanów w Garzewku Andreasowi Grotkowi i Thumberowi z Fromborka. We wsi działała gospoda, która spaliła się pod koniec XVI wieku; w tym czasie wieś w dalszym ciągu obejmowała 18 łanów. Podobnie sytuacja przedstawiała się pod koniec XVIII stulecia. Dwa łany spośród osiemnastu należały do sołtysa, który posiadał również karczmę.

Aż do reform uwłaszczeniowych z początku XIX wieku była to wieś czynszowa. Według stanu sprzed 1772 roku sołtys Garzewka zamiast pełnienia służby wojskowej płacił czynsz wynoszący nieco ponad 3 floreny od łanu (oraz dodatkowo ponad 6 florenów za karczmę), zaś chłopi uiszczali roczny czynsz w wysokości 19 florenów od łanu oraz przekazywali kapitule naturalia (gęsi, kury, jaja).

Obecnie we wsi znajduje się pensjonat, działają trzy duże gospodarstwa rolne. Z inicjatywy mieszkańców podjęto pracę nad budową boiska sportowego. W 2006 roku Garzewko zajęło czwarte miejsce w wojewódzkim konkursie "Czysta i Piękna Zagroda – Estetyczna Wieś".

Liczba mieszkańców w następujących latach wynosiła:

• 1905 – 199 osób
• 1933 – 204 osoby
• 1939 – 216 osób

Zabytki

• kaplica z końca XIX wieku
• budynek dawnej szkoły wraz z budynkiem gospodarczym (nr 24)
• liczne przykłady budownictwa mieszkalnego i gospodarczego z końca XIX i początku XX wieku (zagrody nr 1–6, 14–16, 21–25)

Bibliografia

Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Syrwid Robert, Warmińska gmina Jonkowo: historia i współczesność, Jonkowo 2010.
jonkowo.pl [05.03.2014]
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Jonkowo [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
verwaltungsgeschichte.de [05.03.2014]
ciekawemazury.pl[05.03.2014]
Dom Warmiński [05.03.2014]