Karaś (gmina Iława)

Karaś
Zajazd w Karasiu. 1932
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	iławski
Gmina	Iława
Liczba ludności (2010)	270
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Karaś
Położenie na mapie Polski Karaś
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Karaś (niem. Karrasch) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim, w gminie Iława. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 270 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Jan Rosiński.

Położenie

Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Pojezierzu Iławskim, na wschodnim brzegu jeziora Karaś, 7 km na południowy zachód od Iławy.

W pobliżu wsi znajduje się faunistyczny Rezerwat przyrody Jezioro Karaś.

Dzieje miejscowości

Nazwa wsi - Karrasch - po raz pierwszy była wzmiankowana w 1324 roku. W 1737 roku funkcjonuje jako wioska kościelna, wzmiankowana w rachunkach kościelnych parafii iławskiej. W 1741 roku wybudowano pierwszą jednoklasową szkołę z przylegającym do niej mieszkaniem nauczyciela. W 1866 roku wzniesiono murowany budynek trzyklasowej szkoły, do której uczęszczały również dzieci z Radomka i Szeplerzyzny. W tym czasie mieszkańcy wsi trudnili się dodatkowo przewozem drzewa do tartaków w Iławie i Katarzynkach. Wydobywali również lód z jeziora, który sprzedawali wytwórni sera Limburger oraz mleczarni. W 1910 roku miejscowość składała się z 53 gospodarstw i była zamieszkana przez 240 osób. Do ożywienia gospodarczego wsi i okolic w okresie międzywojennym przyczyniła się budowa szosy łączącej Szeplerzyznę z Iławą. W 1939 roku Karaś był zamieszkany przez 202 osoby.

Liczba mieszkańców i budynków mieszkalnych

1817 - 90 osób, 13 domów

1831 - 152 osoby, 16 domów

1864 - 256 osób, 31 domów

1871 - 260 osób, 33 domy

1885 - 276 osób, 34 domy

1895 - 268 osób, 43 domy

1905 - 290 osób, 44 domy

1933 - 202 osoby

Zabytki

• Cmentarz ewangelicki z przełomu XIX i XX wieku, na skraju wsi, przy drodze z Szeplerzyzny do Iławy, własność parafii ewangelickiej; obiekt nieczynny, powierzchnia 0,19 ha

Bibliografia

1. Iława. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1972.
2. Niesiobędzki Wiesław, Powiat iławski. Dzieje, zabytki, pejzaż i kultura. Szkice historyczne, wydanie II, poprawione i poszerzone, Iława 2008.
3. Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier, Danzig und Elbing 1858.
4. Plan zagospodarowania przestrzennego gminy Iława 2003: Uchwała Nr XIII/108/2003 z dnia 3 grudnia 2003 [data dostępu: 5.03.2014]
5. Strategia rozwoju gminy Iława 2000-2015 [data dostępu 5.03.2014]
6. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 5.03.2014]
7. Deutsche Verwaltungsgeschichte [data dostępu: 5.03.2014]

Zobacz też

• Karaś - ryba z rodziny karpiowatych