Linkowo

Linkowo
Przedwojenna zabudowa gospodarcza w Linkowie
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	kętrzyński
Gmina	Kętrzyn
Liczba ludności (2010)	127
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Linkowo
Położenie na mapie Polski Linkowo
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Linkowo (niem. Schrengen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie kętrzyńskim, w gminie Kętrzyn. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 127 mieszkańców

Położenie

Miejscowość leży w odległości 10 km na północny zachód od Kętrzyna.

Dzieje miejscowości

Miejscowość została lokowana w 1400 roku na prawie magdeburskim. Obszar wsi obejmował 10 łanów. Miejscowość miała pruski charakter. W XV wieku mieszkańcy Linkowa uczęszczali na nabożeństwa odprawiane w Kętrzynie. W XVII wieku właścicielem wsi był Stefan Sadorski - sekretarz polskiego króla Zygmunta III. W kolejnym stuleciu, dzięki inicjatywie Andrzeja Szumana - superintendenta kętrzyńskiego - w miejscowości została założona szkoła wiejska. Na początku XIX wieku miejscowość musiała przejść poważny kryzys. W 1817 roku podupadłe Linkowo było wówczas folwarkiem szlacheckim, składającym się z 13 chat i zamieszkałym przez 108 osób.

Po zakończeniu II wojny światowej pierwszym sołtysem Linkowa został wybrany Jan Śmigulski - obrońca Westerplatte. W 1946 roku uruchomiona została szkoła. W 1957 roku w Linkowie powstała jedna z pierwszych w powiecie szkoła przysposobienia rolniczego. W 1970 roku miejscowość była zamieszkana przez 203 osoby. W 1973 roku sołectwo Linkowo, wchodzące w skład gminy Kętrzyn obejmowało swym zasięgiem trzy miejscowości.

Nazwa niemiecka: Schrengen. Osada powstała w podobny sposób, jak pobliskie Kotkowo – jako majątek lenny wielkości 10 łanów (168 ha), nadany przez Zakon Krzyżacki Prusowi o nieznanym nazwisku, na prawie magdeburskim (miał być dziedziczony jedynie w linii męskiej). Tyle, że chyba nadanie to było późniejsze w stosunku do Kotkowa. Tak czy owak, obydwa te mająteczki na przełomie XV i XVI w. znalazły się w rękach von der Groebenów – jednego z tutejszych rodów rycerskich, który przybył do Prus z Rzeszy w pierwszej połowie XV w. W tych stronach bowiem, w niedalekim Jeżewie, jedna z pruskich gałęzi tego rodu urządziła sobie rezydencję dworską. Z biegiem czasu Groebenowie zdecydowali się zbudować dwór także w Linkowie, gdzie już wcześniej funkcjonował folwark. w Linkowie urodził się w 1788 r. hrabia Karol von der Groeben, pomimo że jego ojciec, reprezentujący zachodnią gałąź tego rodu w Prusach, miał swą rezydencję pałacową w Ponarach pod Morągiem. Wkrótce potem, na przełomie XVIII/XiX w., Linkowo wraz z Kotkowem oraz folwarkami gromki i Owczarki, zostało nabyte przez generała L. von Massenbacha. W 1820 r. ten już nie żył – w Linkowie było wówczas 13 chałup i 108 mieszkańców. Nabywcą majątku z rąk spadkobierców Massenbacha był Sehlick, który w 1871 r. już nie żył. Z kolei więc nabywcą Linkowa był kupiec królewiecki Ziemer. Równocześnie nabył on , niedaleko położony, folwark Siemki. Od tej pory obydwa te majątki stanowiły całość – ich łączna wielkość wynosiła w 1889 r. 568 ha, w tym 91 ha lasu. Jeszcze w 1907 r. ów zespół majątkowy znajdował się w rękach członka tej rodziny, Wilhelma Ziemera, który zmodernizował stary dwór Groebenów w Linkowie, otoczony parkiem. Sam jednak bywał tu nie często – na miejscu wszystkim zarządzał administrator. Zbudowano też w Linkowie nowoczesną mleczarnię parową, ponieważ majątek specjalizował się w hodowli bydła mlecznego; istniała tu także tuczarnia świń rasy białej szlachetnej oraz dość duża hodowla koni roboczych. Krótko przed pierwszą wojną światową ów zespół majątkowy wraz z całym jego inwentarzem żywym nabył Kurt Migge. W 1922 r. w jego majątku znajdowało się stado bydła liczące 280 sztuk, koni -–120 sztuk, owiec –266 sztuk oraz tuczarnia z zawartością 264 świń rasy angielskiej. Zarówno hodowla koni, jak i świń, były dość znaczącymi w skali Prus Wschodnich. Jednakże w 1927 r. majątek liczący łącznie 642 ha podupadł ekonomicznie, został wykupiony i poddany parcelacji. W ten sposób majątek, który liczył sobie ponad 400 lat, przestał istnieć i Linkowo stało się wsią. Już wcześniej istniała tu szkoła, w której zatrudniano dwóch nauczycieli. W XIX w. założono też cmentarz, funkcjonujący do 1945 r. W 1928 r. Linkowo liczyło 141 mieszkańców, ale później liczba ich wzrosła. W 1945 r. pierwszym sołtysem Linkowa został Jan Śmigielski, obrońca Westerplatte z 1939 r., później jeniec i robotnik przymusowy. W 1946 r. uruchomiono nauczanie w miejscowej szkole. W 1957 r. założono tu szkołę przysposobienia rolniczego. W 1970 r. wieś liczyła 203 mieszkańców..

Ludzie związani z miejscowością

• Stefan Sadorski (ok.1584-1640) - właściciel Linkowa, sekretarz króla Zygmunta III, poseł w Prusach Książęcych, mecenas zakonu jezuitów
• Jan Śmigulski - pierwszy powojenny wójt Linkowa, obrońca Westerplatte, robotnik przymusowy w jednym z majątków powiatu kętrzyńskiego

Zabytki

• Park dworski

Bibliografia

1. Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 1999.
2. Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic, przewodniczący komitetu redakcyjnego Andrzej Wakar, Olsztyn 1978.
3. Licharewa Zofia, Kętrzyn. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1962.
4. Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
5. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 15.03.2014]
6. Historia wsi Linkowo[data dostępu: 5.03.2014]
7. Wojewódzka ewidencja zabytków [data dostępu: 5.03.2014]