Widłak goździsty

Widłak goździsty
Lycopodium clavatum
{{{L}}}
Systematyka
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny naczyniowe
Gromada	widłaki
Klasa	widłaki jednakozarodnikowe
Rząd	widłakowce
Rodzina	widłakowate
Rodzaj	widłak
Gatunek	Widłak goździsty
Synonimy
babimór –

Widłak goździsty ( Lycopodium clavatum L.) – gatunek rośliny należący do rodziny widłakowatych (Lycopodiaceae).

Morfologia

Widłak goździsty wykształca długie do 1m, czołgające się pędy, widlasto rozgałęzione, koloru zielonego z wzniesionymi do wysokości 20 cm gałązkami. Liście równowąskolancetowate, całobrzegie, zagięte do góry, skrętoległe, w górnej części łodygi gęste, rzadsze w dolnej. Liście zakończone są wyraźnie widocznymi, białymi włoskami, które na końcach pędów tworzą białe pędzelki. Kłos zarodnionośny, liście zarodnionośne (sporofile) w ilości od dwóch do trzech jajowate, wydłużone, zebrane w żółtawo – biały kłos, osadzone na długich szypułkach. Zarodniki, koloru żółtego na sporofilach, dojrzewają od lipca do września.Korzenie rozgałęzione wychodzące z pędów i mocujące je do podłoża na całej długości.

Rozmieszczenie i ekologia

Gatunek kosmopolityczny . Rośnie na całym świecie w klimacie umiarkowanym. W Polsce pospolity na niżu i w górach. Porasta torfowiska, wrzosowiska, widne suche bory i lasy mieszane, ze szczególnym upodobaniem lasów iglastych. Preferuje ubogie gleby krzemowe, silnie zakwaszone i umiarkowanie suche. W górach występuje po piętro kosodrzewiny. Roślina niskopączkowa, odtwarzająca się z pączków zimowych, znajdujących się ponad ziemią (chamefit ). Pełny rozwój ( gametofit, sporofit) może trwać nawet 25 lat. Często rozmnaża się wegetatywnie.
Gatunek charakterystyczny dla zbiorowisk wrzosowisk i ubogich muraw bliźniczkowych klasy (Cl.) Nardo-Callunetea. Często tworzy duże łany będące wielkim klonem pochodzącym od jednego macierzystego osobnika. Odgrywa ważną rolę w poszyciu lasu, gromadząc wodę, oraz tworzy specyficzne zbiorowiska roślinne – torfowiska.

Wartość użytkowa

W Polsce jest objęty całkowitą ochroną gatunkową.
Bywa na dużą skalę niszczony wskutek zrywania pędów do celów ozdobnych oraz leczniczych. Dozwolone jest zbieranie kłosów zarodnionośnych. Robi się to w okresie dojrzewania, kiedy kłoski są żółte. Zbioru dokonujemy w porze wilgotnej, rano lub po deszczu, ponieważ zarodniki wówczas mniej się rozsypują. Aczkolwiek ich pozyskiwanie wymaga specjalnego zezwolenia konserwatora przyrody. Z surowca otrzymuje się drobny, przelewający się, żółtawy proszek, który jest łatwopalny. Główne składniki zarodników to olej tłusty (50%), z kwasami tłuszczowymi nasyconymi i nienasyconymi, sporopolenina, substancje terpenowo-woskowe oraz związki mineralne (głównie glinowe) i śladowe ilości alkaloidów. Ma działanie: moczopędne i dezynfekujące drogi moczowe. Używany zewnętrznie jako zasypka na rany, wypryski oraz przy łuszczycy. Widłak goździsty zawiera pierwiastek rad , co wykorzystuje się w leczeniu zapalenia wątroby, leczenie marskości wątroby (stwardnienia wątroby) oraz w leczeniu raka wątroby. Widłaka goździstego można kupić w aptekach lub sklepach zielarskich.

Ciekawostki

Według wierzeń ludowych pędy widłaka zawieszone pod powałą w dzień Bożego Ciała przeciwstawiały się siłom nieczystym oraz chroniły przed marami nocnymi.
Pyłek zarodników używany jest w odlewnictwie do wysypywania form precyzyjnych odlewów.
Indianie Potawatomi używali owocujących zarodników widłaka goździstego w zaburzeniach menstruacyjnych, jako leku tamującego krew i jako leczniczego środka ściągającego.

Bibliografia

Polakowski B. Rośliny chronione. Atlas. PWN Warszawa, 1995. Z. Podbielkowski, M.Podbielkowska: Przystosowania roślin do środowiska. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1992.

Linki zewnętrzne

http://pl.wikipedia.org/wiki/Wid%C5%82ak_go%C5%BAdzisty

http://www.vismaya-maitreya.pl/naturalne_leczenie_leczenie_raka_watroby_i_marskosci_watroby_za_pomoca_widlaka.html

http://farmakognozja.blogspot.com/2010/07/widak-gozdzisty-lycopodium-clavatum.html