Gardyny
| Gardyny | |
| | |
| Pole-obowiązkowe Pole-obowiązkowe
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | ostródzki |
| Gmina | Dąbrówno |
| Liczba ludności (2010 (łącznie Gardyny,Dąbrowa, Gardynki)) | 240 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Kod pocztowy | 14-120 |
| Tablice rejestracyjne | NOS |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Gardyny | |
| Położenie na mapie Polski  Gardyny | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Gardyny (niem. Gross Gardienen) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Dąbrówno.
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Od 1998 roku należy do województwa Warmińsko-Mazurskiego.
Spis treści
[ukryj]Charakterystyka fizjograficzna
Miejscowość położona na Mazurach Zachodnich (Pojezierze Iławsko-Ostródzkie), w południowo-zachodniej części Krainy Tysiąca Jezior, na terenie Garbu Lubawskiego. Miejscowość leży nad Jeziorem Gardyńskim, z którego wypływa rzeka Marózka.
Dzieje miejscowości
Wieś Gardyny położoną nad jeziorem Gardejki, wymieniano w dokumentach już w roku 1328 jako dobra rycerskie. Powstała prawdopodobnie w 1321 roku. W latach panowania Zakonu Krzyżackiego wznosiła się tutaj obronna budowla drewniana, zniszczona podczas najazdu szwedzkiego (od tamtych wydarzeń potocznie nazywana przez mieszkańców Szwedzką Górą). W wieku XVI Gardyny były wsią kościelną. W 1714 roku we wsi działała jedna z 28 szkół ludowych, założonych za rządów Fryderyka I. W 1902 roku utworzono w miejscowości ewangelicką parafię, która liczyła 1200 osób, w tym 1150 Polaków. W roku 1912 parafię Gardyny miało zamieszkiwać 500 Mazurów, przy ogólnej liczbie 900 wiernych.
<br/
Zabytki:
- W odległości 2 km na zachód od wsi znajduje się cmentarz z okresu I wojny światowej. Pochowano na nim 79 żołnierzy niemieckich i 337 żołnierzy rosyjskich
- Kościół wybudowany w 1743 roku wraz z cmentarzem przykościelnym, wpisany wo wojewódzkiego rejestru zabytków
Bibliografia:
- Knercer Wiktor, Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w województwie olsztyńskim, Warszawa 1995.
- Ostróda. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1976.
- Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
- Bank Danych Lokalnych GUS:http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims [data dostępu:24.08.2013]
- Olsztyńska Strona Rowerowa: http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/gardyny [data dostępu:24.08.2013]
- Wojewódzka Ewidencja Zabytków http://www.wuoz.olsztyn.pl/ [data dostępu:24.08.2013]
Przypisy
