Groty

{{{nazwa}}}
typ obiektu:	...
lokalizacja:	...
właściciel:	...

Groty – ...

Położenie

Kaplica usytuowana ...

Opis

Groty swoim kształtem przypominały wydrążone w skale pieczary. Obiekty te

występowały w architekturze i sztuce już wcześniej, stanowiąc jedną z form aranżacji ogrodów

w XVI-XVIII wiekach. Taka ogrodowa grota służyła nie tylko do ozdoby założenia, ale i do

ochłody. Przejście od funkcji świeckich do sakralnych prawdopodobnie nastąpiło w drugiej

połowie XIX wieku. Przyczyniły się ku temu objawienia maryjne w Lourdes w 1858 roku.

Przeniesienie idei groty na grunt warmiński, sprzyjała wielokrotnie podkreślana w

literaturze, postawa maryjna Warmiaków. Takich obiektów powstało zaledwie kilka. Na

szczególną uwagę zasługuje materiał budowlany, z którego zostały one wykonane – importowany

tuf wulkaniczny lub polne kamienie. Największą i bodajże najbardziej rozpoznawalną grotą na

Warmii jest ta wzniesiona w ogrodach kanonicznych we Fromborku. Jej konstrukcja powstała w

wyniku połączenia kamieni i tufu, tworząc tym samym, na podobieństwo groty z Lourdes,

miejsce dla figury maryjnej. Analogiczną grotę zbudowano w Braniewie, na dawnym cmentarzu

cholerycznym przy ul. Olsztyńskiej. Wewnątrz niej umieszczono dużych rozmiarów Pietę. Do

tych grot w pewien sposób nawiązuje popadająca w ruinę grota, która znajduje się na terenie

nieistniejącego majątku w Tolnikach Wielkich. Inny materiał wykorzystano do wzniesienia

groty na terenie parceli Domu Prowincjonalnego Sióstr Katarzynek w Braniewie. Dwie

analogiczne groty wkomponowane w naroża ogrodzenia, zawierają współczesne figurki Matki

Bożej Niepokalanie Poczętej i Chrystusa. Groty były ufundowane w latach 30. XX wieku i do

ich wzniesienia wykorzystano wypalony żużel. Nieobrobiony kamień posłużył natomiast do

budowy paru innych grot, które znajdują się w różnych rejonach Warmii. Najbardziej znaną i

potwierdzoną w zakresie datacji jest grota z figurą Matki Bożej Niepokalanie Poczętej, ze

źródełkiem, w zespole kalwaryjnym w Głotowie. W opustoszałym siedlisku wsi Bieniewo wykonana

została grota z drobnych, różnorodnych odłamków marmuru i kamieni polnych, połączonych

zaprawą murarską. W Tolkowcu znajduje się konstrukcja przypominająca kształtem grotę.

Podobną konstrukcję z dużych kamieni granitowych wzniesiono w Brzostkach. Na Warmii

południowej, w Kiersztanowie, istniała kamienna grota z końca XIX wieku. Została ona jednak

rozebrana i w jej miejscu pobudowano ceglaną kapliczkę.

...

Zdjęcia

...

Bibliografia

Kuprjaniuk Stanisław, Mała architektura sakralna na Warmii do 1945 roku ze szczególnym

uwzględnieniem kapliczek, w druku. ...