Parafia pw. św. Jakuba Apostoła w Tolkmicku

Parafia pw. św. Jakuba Apostoła w Tolkmicku
Kościół pw. św. Jakuba Apostoła w Tolkmicku. Fot. K. Romulewicz. 2012 rok.
Siedziba	Tolkmicko
Adres	ul. Kościelna 2, 82-340 Tolkmicko
Data powołania	XIV w.
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolickie
Diecezja	elbląska
Dekanat	Elbląg (Północ)
Kościół	św. Jakuba Apostoła w Tolkmicku
Wspomnienie liturgiczne	25 lipiec
www.deon.pl

Parafia pw. św. Jakuba Apostoła w Tolkmicku – parafia rzymskokatolicka położona w woj. warmińsko-mazurskim, w diecezji elbląskiej, dekanacie Elbląg (Północ). Proboszczem parafii jest ks. Sławomir Szczodrowski.

Dzieje miejscowości

Trudno jednoznacznie określić kiedy założono miejscowość dziś znaną pod nazwą Tolkmicko. Pierwsze informacje na ten temat nie znajdują oparcia w przekazach źródłowych. Potwierdzone wzmianki o Tolkmicku są datowane na rok 1326, w których miejscowość ta występuje pod nazwą Tolkemit. Osada ta otrzymała przywilej lokacyjny ok. roku 1296. Pierwotnie te tereny były zamieszkiwane przez pogański lud Prusów. Pogezanie zostali jednak podbici przez wojska Zakonu Krzyżackiego w XIII w.

Parafia i kościół parafialny

Parafia w Tolkmicku jest datowana na wiek XIV. Pierwszy budynek sakralny, jaki powstał na terenie Tolkmicka budowano w tym samym okresie kiedy lokowano miasto, a więc w XIII w. Był to kościół drewniany. Obiekt oddano do użytku dopiero w 1344 r., aż do II pokoju toruńskiego świątynia należała do Szpitala Św. Ducha mieszczącego się w Elblągu. Sytuacja uległa zmianie, gdy Tolkmicko znalazło się pod władzą polskiego monarchy.

Jeszcze w wieku XIV przystąpiono do budowy nowego obiektu kościelnego z lepszego materiału niż drewno, dlatego nowy budynek został wykonany z cegły. Kościół utrzymano w stylu gotyckim. Przedsięwzięcie zakończyło się powodzeniem dzięki wsparciu finansowym ze strony wiernych, którzy hojnie wspomagali prace budowlane.

Dnia 28.10.1376 r. świątynia została poświęcona przez Henryka Sorboma pełniącego obowiązki biskupa warmińskiego. Kościołowi nadano wówczas patronat Panny Maryi, Zwycięskiego Krzyża oraz św. Jakuba.

Postać św. Jakuba była szczególna dla wiernych Tolkmicka. Pod jego wezwaniem funkcjonuje zarówno parafia, jak i kościół parafialny. Wybór patrona wiąże się z historią miejscowości. W 1359 r. mieszkańcy Tolkmicka zyskali prawo do połowu ryb, natomiast św. Jakub Apostoł uważany jest za patrona rybaków.

Kościół posiada wspaniałe zabytkowe elementy wyposażenia wnętrza, których autorem był Krzysztof Perwanger. Rzeźbiarz ten w XVIII w. stworzył na rzecz kościoła w Tolkmicku ambonę, krucyfiks, ołtarz boczny i główny, rzeźby oraz okna. Nie wszystkie te elementy dotrwały do dnia dzisiejszego, ponieważ Tolkmicko tak jak wiele innych miejscowości w tym okresie niszczyły pożary. Jedyne co udało się ocalić to krucyfiks oraz dwie rzeźby. Jedna przedstawia postać św. Jana Nepomucena, natomiast druga Pannę Maryję.

W wieku XIX zaobserwowano wzrost liczby mieszkańców Tolkmicka, dlatego podjęto decyzję o przebudowie kościoła tak, aby pomieścił wszystkich wiernych. Kościół oddano do użytku w roku 1902. Jest to obiekt neogotycki.

Kler parafialny

Duchowieństwo parafii pw. św. Jakuba Apostoła w Tolkmicku (1330-1945):

• Henricus (1330 r.)
• Johannes (1349 r.)
• O. O. Machwitz (?)
• M. Rosenberg (?)
• M. Koler (1482 r.)
• P. Gothus (?)
• J. F. Geinitz (?)
• J. Koch (?)
• M. Ebert (1521 r.)
• J. Simonis (1532 r.)
• F. Schwartze (1560 r.)
• K. Gunthar (1564 r.)
• J. Muritius (1581 r.)
• K. Rein (1588 r.)
• P. Thiel (1588 r.)
• A. Hilbrandt (1618 r.)
• J. Marquardt (1622 r.)
• P. Sveno (1625 r.)
• J. Roman (1637 r.)
• J. Brant (1648 r.)
• J. Peiβ (1662 r.)
• J. S. Bartsch (1688 r.)
• J. J. Knobloch (1710 r.)
• A. J. Koch (1710 r.)
• J. Hoffmann (1716 r.)
• J. J. Gogeletz (1716 r.)
• J. Strachowski (1732 r.)
• J. Schwahn (1773 r.)
• J. Lingnau (1773-1807)
• F. Bock (1808 r.)
• P. Friese (1821-1822)
• J. Hofmann (1823-1843)
• J. Neubauer (1843-1855)
• A. Fuhlmann (1855-1856)
• J. Borczewski (1856-1873)
• K. Elvers (1873-1884)
• J. Preuschoff (1884-1896)
• H. Skowroński (1896 r.)
• T. Matthee (1896-1911)
• V. Werner (1911-1918)
• F. Gurski (1918 r.)
• O. Wobbe (1918-1922)
• J. Schindel (1922 r.)
• H. Austen (1922-1933)
• J. Schroeter (1934-1944)
• A. Kuehn (1943-1944)
• P. Huhn (1944-1945)

Zobacz też

Kościół pw. św. Jakuba Apostoła w Tolkmicku[1][20.08.2014]
Tolkmicko[2][20.08.2014]

Bibliografia

Kopiczko A., Katalog duchowieństwa katolickiego w diecezji warmińskiej, Olsztyn 2003.
Pilska E., Proboszczowie i wikariusze w parafii św. Jakuba Apostoła w Tolkmicku[3][20.08.2014]
Parafia pw. św. Jakuba Apostoła w Tolkmicku. Salezjanie[4][20.08.2014]
Tolkmicko. Polska Niezwykła[5][20.08.2014]
Wykaz parafii: Deon: Tolkmicko[6][20.08.2014]