Krusze

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj


Krusze

Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat nidzicki
Gmina Janowiec Kościelny
Sołectwo Krusze
Liczba ludności (2013, źródło: http://wrota.warmia.mazury.pl, 12.09.2013.) 80
Strefa numeracyjna (+48) 89
Tablice rejestracyjne NNI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Krusze
Krusze
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Krusze
Krusze
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Krusze (niem. Krusch) – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nidzickim, w gminie Janowiec Kościelny. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.



Charakterystyka fizjograficzna

Wieś znajduje się w dolinie rzeki Orzyc oraz na skraju terenu o walorach przyrodniczych, rangi ponadlokalnej, z ostoją ptactwa wodnego i nie tylko. Miejscowość położona jest na terenie gminy Janowiec Kościelny, która znajduje się na obszarze Niżu Środkowoeuropejskiego, na pograniczu dwóch podprowincji: Pojezierza Środkowo-Bałtyckiego i Niziny Północnomazowieckiej. Natomiast pas południowy obszaru gminy to mezoregion Wzniesień Mławskich, który graniczy od północy z Garbem Lubawskim. Zatem powierzchnia gminy Janowiec Kościelny posiada charakter falisty, miejscami równinny. W południowej części gminy – w dolinie rzeki Orzycy znajdują się wzniesienia od ok. 60 m. do ok. 200 m. n.p.m. oraz wzgórza i wały moreny czołowej. Od południa na terenie gminy występują dwa wały morenowe, rozcięte doliną Wieczfnianki. Wał wschodni posiada wysokości bezwzględne do 200 m. n.p.m., zaś stoki w tym rejonie bywają bardzo strome, a nachylenia terenu przekraczają często 15%. W zachodniej części gminy rzeźba terenu wyróżnia się pojedynczymi pagórkami i wzgórzami. Natomiast pomiędzy nimi znajdują się obniżenia i zagłębienia, bądź suche dolinki erozyjno-denudacyjne. Ponadto występują tutaj formy późnoglacjalne i holoceńskie - doliny rzeczne, z których największą jest rzeka Orzyc. Obszar gminy Janowiec Kościelny położony jest w obrębie Niecki Mazowieckiej. Występują tutaj następujące osady: kredowe, piaski, mułki, iły, piaski drobnoziarniste, piaski pylaste, gliny zwałowe, torfowiska, piaskowce margliste i mułowce z glaukonitem oraz szczątkami fauny.

Dzieje miejscowości

Na terenie wsi odkryto cmentarzysko z okresu wpływów rzymskich. Nieznana jest dokładna data lokacji miejscowości. Pierwsze informacje o funkcjonowaniu wsi pochodzą z 1413 r. W XV w. Krusze były wsią szlachecką. W 1418 r. należały do majątku Mroczko. W 1578 r. i 1781 r. Krusze należały do parafii Grzebsk. W 1827 r. było tu 7 domów, a we wsi mieszkałó 38 osób. Pod koniec XIX w. było tu 11 domów, Krusze zaś zamieszkiwało 101 osób. Zabudowa wsi jest zagrodowa, zwarta.

Ludzie związani z miejscowością

W kadencji 2011-2015 sołtysem wsi jest Wiesława Malinowska.


Zabytki

Na terenie miejscowości znajdują się zabudowania gospodarcze i budynki mieszkalne z I poł. XX w. oraz dwa krzyże przydrożne z XX w.



Bibliografia

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. IV, Warszawa 1883, 963 ss.

Wijaczka Jacek, Dzieje wsi do końca XVIII wieku, [w:] Historia Nidzicy i okolic, pod red. Waldemara Rezmera, Nidzica 2012, s. 165 - 202.

http://www.zsjanowiec.org.pl/rp-internetowa/PRZEWODNIK/KRUSZE.html, 12.09.2013.


Kinlis (dyskusja) 15:47, 8 wrz 2013 (CEST)