Gierłoż

Gierłoż (niem. Görlitz) – osada leśna w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie kętrzyńskim, w gminie Kętrzyn. Administracyjnie podlega sołectwu Czerniki. W 2000 osada składała się z dwóch leśniczówek i kilku gospodarstw rolnych, a łącznie liczyła 24 mieszkańców. Gierłoż znana jest najbardziej jako ostatnia miejscowość przed dawna kwaterą Hitlera – Wilczym Szańcem.

Nazwa

Niemiecka nazwa Görlitz pochodzi od nazwiska krzyżackiego prokuratora Hansa von Görlitz, który w połowie XIV wieku miał w tym miejscu zamek myśliwski.

Położenie

Gierłoż leży przy drodze z Kętrzyna do Giżycka, w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego. Odległość w linii prostej do Olsztyna wynosi 74 km, bliżej jest do granicy z Federacją Rosyjską – około 30.

Dzieje miejscowości

Do połowy XV wieku ze wspomnianego zameczku myśliwskiego w Gierłoży korzystali prokuratorzy krzyżaccy w Kętrzynie. Jeden z nich Paul von Russdorf, już jako wielki mistrz Zakonu, zamierzał w 1426 lokować w tym miejscu wieś na prawie magdeburskim, ale lokacja ta nie powiodła się. W rezultacie 50 włók okolicznego lasu w 1437 nabyło miasto Rastenburg (Kętrzyn), pozostając w jego posiadaniu aż do XX wieku. Miejski teren leśny stał się miejscem budowy kwatery Hitlera.

Teren dawnego zamku myśliwskiego pozostał jednak odrębnym majątkiem, którym w XX wieku zarządzali Julius von Normann i Dodo zu Innhausen und Knyphausen (dawny starosta kętrzyński). Po 1945 dwór z tego majątku służył celom wypoczynkowym, najpierw jako ośrodek wczasowy warszawskiego Instytutu Lotnictwa, potem prywatny zespół restauracyjno-hotelowy "Księżycowy Dworek".

Bibliografia

• Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic (komitet redakcyjny Aniela Bałanda i inni), Olsztyn 1978;
• Gierłoż w polskojęzycznej Wikipedii (dostęp: 8 stycznia 2015)