Mikosze
| Mikosze | |
| | |
| Pole-obowiązkowe Pole-obowiązkowe
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | piski |
| Gmina | Orzysz |
| Liczba ludności (2010) | 246 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 87 |
| Kod pocztowy | 12-250 |
| Tablice rejestracyjne | NPI |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Mikosze | |
| Położenie na mapie Polski  Mikosze | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Mikosze (niem. Mikossen, od 1938 r. Arenswalde) – wieś w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Orzysz.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.
Spis treści
[ukryj]Charakterystyka fizjograficzna
Wieś położona jest w południowo – wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego na pograniczu Krainy Wielkich Jezior Mazurskich i Pojezierza Ełckiego. Miejscowość leży w odległości około 1,5 km na zachód od Orzysza, w pobliżu drogi krajowej nr 16 w kierunku Mikołajek.
Dzieje miejscowości
Osada istniała już przed wojną trzynastoletnią (1454-1466) i należała do niejakiego Mikuscha, od którego wywodzi się jej nazwa, zapisywana w tym okresie jako Mikuschen, Micoschen. Zmiana nazwy wiąże się z nadaniem dóbr służebnych Stanisławowi von der Bännsse (Pansse) w 1468 roku. Objął on dotychczasowe 40 łanów oraz otrzymał dodatkowe 10 łanów, całość na prawie chełmińskim. Odtąd wieś poczęto nazywać Pannsker, Panszken lub Banszki. Rzeczony Stanisław był później sędzią ryńskim. Rodzina ta najprawdopodobniej pochodziła z Mazowsza – Pęscy z Pęsów w powiecie zambrowskim. Dodajmy również, że Stanisław uzyskał zezwolenie na budowę dworu w Mikoszach. W 1497 roku Mikołaj Jeger z Grzegorzy nabył przy Mikoszach 1,5 łanu na prawie chełmińskim – wcześniej własność Macieja Schordacha z Ełku. W pierwszej połowie mieszkali tu również przedstawiciele szlachty pochodzącej z Mazowsza: Alex Jurski i Maciej Karbowski. W tym czasie dobra w Mikoszach uległy rozdrobnieniu na 10 majątków wolnych. W pierwszej połowie XVII wieku na 12 łanach w Mikoszach właścicielem był Fryderyk (Franciszek) Pułaski (przed 1641), później należały one do Jana (1642) i Zygmunta (do 1672 roku) Pułaskich. Przed końcem wieku weszły w posiadanie Jana von Reibnitza, a około 1719 roku – Jana Sebastiana von Kröstena. W tym czasie, tj. w XVI i XVII wieku, wieś ponownie zaczęła być nazywana Mikossen, Mykossen. Wieś należała do parafii ewangelickiej w Orzyszu. Szkoła w Mikoszach powstała w drugiej połowie XVIII wieku (między 1786 a 1797 rokiem). W 1935 roku do szkoły uczęszczało 88 uczniów, zatrudnionych było dwóch nauczycieli. Przed I wojną światową majątek w Mikoszach należał do niemieckiej rodziny Arenswaldów, później zmienił właścicieli, a w 1930 roku został rozparcelowany. Po II wojnie światowej we wsi założono Państwowe Gospodarstwo Rolne.
Liczba mieszkańców
1857 – 248 osób
1864 – 286 osób
1867 – 260 osób
1933 – 420 osób
1939 – 394 osoby
Turystyka
Przez przepływającą przez Mikosze rzekę Orzyszę przebiega szlak kajakowy im. Michała Kajki.
Bibliografia:
- Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I, Olsztyn 2011.
- Białuński Grzegorz, Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku – starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie, Olsztyn 1996.
- Hippel Rudolf von, Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868, Znad Pisy, nr 19-20, 2010-2011, s. 83-157.
- Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
- Pawlicki Ryszard Wojciech, Sikorski Piotr, Wierzba Marek, Ziemia Orzyska. Przewodnik po ścieżkach rowerowych, Orzysz 2004.
- Pisz. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.
- Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
- Bank Danych Lokalnych GUS:http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims [data dostępu: 17.08.2013]
- Deutsche Verwaltungsgeschichte: http://www.verwaltungsgeschichte.de/johannisburg.html [data dostępu: 17.08.2013]
Przypisy
Zobacz też
Emes (dyskusja) 10:38, 24 wrz 2013 (CEST)Emes (dyskusja) 10:38, 24 wrz 2013 (CEST)
