Jeruty

Jeruty
Pomnik w Jerutach. Źródło: www.rowery.olsztyn.pl [21.07.2014]
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	szczycieński
Gmina	Świętajno
Liczba ludności (2010)	326
Strefa numeracyjna	(+48) 89
Kod pocztowy	12-140
Tablice rejestracyjne	NSZ
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Jeruty
Położenie na mapie Polski Jeruty
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Jeruty (niem. Gross Jerutten) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Świętajno. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Wieś w 2010 roku liczyła 326 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Elżbieta Jabłonowska.

Położenie

Wieś położona jest na Pojezierzu Mazurskim, w odległości 5,5 km na zachód od Świętajna, około 1 km na południe od drogi nr 53 na odcinku Szczytno – Rozogi i stacji kolejowej Jeruty na linii Olsztyn – Ełk.

Dzieje miejscowości

Wieś została założona w 1703 roku jako osada szkatułowa na 4 łanach; sołtysem był Fryderyk Spek z Marksewa. Mieszkańcy zajmowali się – oprócz rolnictwa – także sitarstwem oraz wyrobem chodaków z łyka drzewnego, czyli łykarstwem. W połowie XIX wieku wieś liczyła już 63 łany – powiększenie areału uzyskano dzięki karczunkowi lasów oraz osuszaniu bagien.

Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa, w skład którego wchodzi również osada Chajdyce.

Liczba mieszkańców i gospodarstw w poszczególnych latach:

• 1782 r. – 40 gospodarstw

• 1818 r. – 287 osób, 45 gospodarstw

• 1858 r. – 57 gospodarstw

• 1939 r. – 486 osób

Zabytki

• zabudowa murowana i drewniana z przełomu XIX i XX wieku (m.in. chałupa, obora, stodoła, kostnica)
• budynek szkoły z 1920 r. (poprzedni został zniszczony w 1914 r.)

Bibliografia

Grabowski Sławomir, Z dziejów gminy Świętajno, Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, ss. 38–43.
Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej, Olsztyn 1998.
Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu, red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
Bank Danych Lokalnych GUS [09.09.2013]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [09.09.2013]
Wojewódzka Ewidencja Zabytków [09.09.2013]
Strona Gminy Świętajno [30.08.2013]

Przypisy

<references>