Dzwonek szerokolistny

Dzwonek szerokolistny
Campanula latifolia
L.
Dzwonek szerokolistny. Fot. Liné1. Źródło: Commons Wikimedia
Systematyka
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny naczyniowe
Gromada	okrytonasienne
Klasa	dwuliścienne
Rząd	astrowce
Rodzina	dzwonkowate
Rodzaj	dzwonek
Gatunek	dzwonek szerokolistny
Synonimy
Campanula eriocarpa M. Bieb., Campanula macrantha Fisch.

Dzwonek szerokolistny (Campanula latifolia L .) – gatunek rośliny należącej do rodziny dzwonkowatych (Campanulaceae), rzędu astrowców (Asterales).

Morfologia

Dzwonek szerokolistny jest rośliną wieloletnią (byliną), hemikryptofitem. Tworzy łodygę o wysokości 50–100 (150) cm, wzniesioną, tępo kanciastą, w dolnej części miękko owłosioną. Liście o podługowato-jajowatej blaszce i zaokrąglonej lub klinowatej nasadzie, odziomkowe. Ogonki krótkie, oskrzydlone, miękko owłosione i wyraźnie karbowane lub piłkowane. Przysadki nieznacznie zmniejszające się ku górze.

Kwitnie od czerwca do sierpnia. Kwiaty wyrastają pojedynczo lub po dwa, trzy, wzniesione lub odstające. Korona duża, jasnofioletowa lub niebieska, o średnicy 2–3 cm. Działki kielicha nie odgięte i czasami połączone ze sobą rąbkiem, we wcięciach międzydziałkowych brak wyrostków. Owocem jest torebka otwierająca się 3 otworkami u nasady.

Rozmieszczenie i ekologia

Gatunek występujący w zachodniej i środkowej Azji (od Syberii po Indie) oraz w Europie. W Polsce jest rozproszony w północnej i zachodniej części kraju, w innych rejonach rzadki. W południowo-wschodniej części kraju na pojedynczych stanowiskach w Bieszczadach. Podany został z doliny Tworylczyka, Działu, Moczarne, doliny Rzeczycy, Bukowego Berda i Tarnawy Niżnej.

Dzwonek szerokolistny rośnie w liściastych lasach i zaroślach, nad potokami. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek wyróżniający dla zbiorowiska Acerplatanoides-Tiliacordata. Roślina rośnie doskonale na żyznych i umiarkowanie wilgotnych glebach. Preferuje stanowiska słoneczne i półcieniste, najlepiej pod koronami drzew, wśród krzewów i w wielogatunkowych kępach różnych roślin.

Na Warmii i Mazurach dzwonek szerokolistny występuje na terenie obszaru Natura 2000 Banówka.

Wartość użytkowa

Dzwonek szerokolistny objęty jest w Polsce ochroną ścisłą. Znajduje się również na "Czerwonej liście roślin i grzybów Polski', zaliczony do kategorii zagrożenia V (gatunek narażony na wyginięcie).

Ciekawostki

Gatunek zróżnicowany na dwa podgatunki:

• Campanula latifolia subsp. latifolia występujący w całym zasięgu gatunku
• Campanula latifolia subsp. megrelica (Manden.&Kuth.) Ogan. rosnący na Kaukazie

Bibliografia

Matuszkiewicz Władysław, Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa, Wyd. Naukowe PWN, 2006.
Zarzycki Kazimierz, Szeląg Zbigniew, Red list of the vascular plants in Poland, [w:] Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski, red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 11-20.

Zobacz też

pl.wikipedia.org [10.02.2015]