Prostki

Prostki (niem. Prostken) – wieś położona w południowo-wschodniej części powiatu ełckiego w gminie Prostki.

Charakterystyka fizjograficzna

Miejscowość usytuowana w odległości 7 km na północny-zachód od Grajewa.

Dzieje miejscowości

Początek miejscowości datuje się od roku 1482, kiedy osiedlili się tutaj bracia Marcin , Jan i Tyburcy, którzy otrzymali od komtura ryńskiego Jerzego Ramunga von Rameck 20 łanów na prawie magdeburskim . Wiadomości o Prostkach odnajdujemy także w źródłach z 1479 roku, w wykazie bartników i rybaków z prokuratorii ełckiej Niewielka wieś mazurska zawdzięczała swój rozrost otwarciu w roku 1866 linii kolejowej Białystok-Grajewo-Ełk . Prostki znajdowały się w odległości 1 km od ówczesnej granicy między Rzeczpospolitą a Niemcami. Fakt ten przyczynił się do budowy kilku hoteli w okolicach dworca kolejowego. Powstała komora celna, a stacja w Prostkach pełniła funkcję miejsca przeładunku towarów . W latach 20. ubiegłego wieku Prostki zamieszkiwało 2000 osób. W przewodniku turystycznym Mieczysława Orłowicza wydanym w roku 1923, odnajdziemy między innymi informację, że przed wybuchem I wojny światowej wieś słynęła „z eksportu raków” . Ten sam autor wśród zabytków wymienia między innymi słup graniczny z roku 1545, który symbolicznie oddzielał granice Prus Książęcych, Litwy i Polski . Obelisk zachował się do naszych czasów. Na murowanym słupie znajduje się napis w języku łacińskim autorstwa Jerzego Sabinusa – pierwszego rektora Uniwersytetu w Królewcu - a także herby - litewska Pogoń oraz Orzeł Pruski z koroną na szyi i literą S na piersi. W dniu 18 października roku 1656 w okolicach miejscowości doszło do rozgromienia sprzymierzonych Bogumiła Radziwiłła szwedzko-brandenburskich przez siły polsko-tatarskie pod dowództwem hetmana polnego litewskiego Wincentego Gosiewskiego . Jedną z pamiątek po tym wydarzeniu oraz udziale Tatarów w późniejszym najeździe na Prusy Książęce pozostały nazwa miejscowe gościniec tatarski i Tatarskiej Góry . Tatarska Góra wznosi się na wysokości 308 m n.p.m. Zalesiony wierzchołek góry kryje jeziorko wytopiskowe, leżące w niecce przypominającej wygasły krater wulkaniczny. To najwyżej położone jezioro na obszarze Mazur. W drugiej połowie XIX wieku miejscowość zamieszkiwała również diaspora żydowska. Mieszkańcy wyznania mojżeszowego zajmowali się głównie handlem, rzemiosłem, ale także przemytem towarów z terenu Królestwa Polskiego . Informacje dotyczące cmentarza żydowskiego w okolicach Prostek pojawiają się w roku 1873. Został założony na wschodnim brzegu rzeki Ełk poza granicami miejscowości. Do czasów obecnych nie zachował się żaden materialny ślad kirkutu. W roku 1939 w pierwszych dniach wojny w okolicach Prostek toczyły się zaciekłe walki. Wkrótce Prostki znajdą się na styku nowej niemiecko-rosyjskiej granicy, która ulegnie zmianie po inwazji Rzeszy na ZSRR. W 1950 roku miejscowość została włączona do powiatu suwalskiego. W roku 1956 do miejscowości przyłączono wieś Bogusze, gdzie w czasie II wojny światowej mieścił się obóz jeniecki W latach 1975-1998 wchodziła zaś w skład powołanego po reformie administracyjnej województwa suwalskiego. W miejscowości działa Gminny Ośrodek Kultury , organizujący między innymi Dni Prostek. Na pamiątkę wydarzenia z roku 1565 cyklicznie w każdy pierwszy weekend lipca odbywa się rekonstrukcja bitwy. Co roku organizowany jest również Bieg Szlakiem Tatarskim popularyzujący nie tylko sport ale i walory turystyczne gminy. 23 procent powierzchni gminy stanowią bowiem tereny leśne. Rzeka Święck i Dąbrówka łączy jezioro Borowe z jeziorem Roś. Na terenie gminy znajdują się ponadto jeziora: Dybowskie, Toczyłowskie, Krzywe i Długochwały. Przez gminę przebiega także zabytkowa kolejka wąskotorowa na trasie Ełk-Wiśniowo Ełckie-Zawady Tworki. W miejscowości działa klub piłkarski KS Pojezierze Prostki, który został założony w roku 1960. W sezonie ligowym 2009-2010 zaczął występować w Klasie A, w I grupie warmińsko- Mecze rozgrywane są na Stadionie Leśnym w Prostkach, mogącym pomieścić 1000 osób.

Ludzie związani z miejscowością:

Wśród rodowitych mieszkańców odnajdziemy nazwisko boksera Grzegorza Jabłońskiego, czterokrotnego mistrza Polski w wadze lekkiej, uczestnika Olimpiady w Seulu w 1988 roku.

Miejscowość-Opis-Ryzunku

Zabytki:

Miejscowość-Opis-Ryzunku

Bibliografia:

1. imię... nazwisko.., imię.... nazwisko...: tytuł..... ..miejsce..wydania: ...rok..., s. ...Strony....;
   
2. imię... nazwisko.., imię.... nazwisko...: tytuł..... ..miejsce..wydania: ...rok..., s. ...Strony....;
   
3. imię... nazwisko.., imię.... nazwisko...: tytuł..... ..miejsce..wydania: ...rok..., s. ...Strony....;
   

Zobacz też

Kategoria: Miejscowość