Turzyca patagońska
| Turzyca patagońska | |
| | |
| Carex magellanica | |
| Lamm. | |
 Turzyca patagońska (C. magellanica subsp. irrigua). Fot. Dariusz Kubiak. | |
| Systematyka | |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | rośliny naczyniowe |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | jednoliścienne |
| Rząd | wiechlinowce |
| Rodzina | ciborowate |
| Rodzaj | turzyca |
| Gatunek | turzyca patagońska |
| Synonimy | |
| Carex paupercula Michx. | |
Turzyca patagońska (Carex magellanica Lamm.) – gatunek byliny z rodziny ciborowatych (Cyperaceae).
Spis treści
Morfologia
Roślina trwała, wysokości 20–30 cm, z płożącymi rozłogami. Łodyga cienka, w górze szorstka. Liście jasnozielone, wiotkie, do 3(4) mm szerokości, słabo szorstkie. Kwiaty wyrastają w kątach lancetowatych, czerwonobrunatnych przysadek z zielonym grzbietem. Są zebrane w kłosy. Kłos męski szczytowy, pojedynczy, prosto wzniesiony. Poniżej niego znajdują się 2–3 podłużnie jajowate kłosy żeńskie. Kwiaty męskie z 3 pręcikami, kwiaty żeńskie ze słupkiem zakończonym trzema znamionami.
Turzyca patagońska kwitnie od połowy lipca do końca sierpnia. Owocem jest orzeszek otoczony pęcherzykiem. Pęcherzyk ten jest jasnozielony, jajowaty, do 3 mm długości, zakończony bardzo krótkim dzióbkiem. Roślina rozmnaża się głównie wegetatywnie za pomocą rozłogów.
Rozmieszczenie i ekologia
Podgatunek typowy Carex magellanica Lam. subsp. magellanica występuje w Ameryce Południowej, natomiast turzyca patagońska rosnąca na półkuli północnej najczęściej opisywana jest w randze podgatunku Carex magellanica subsp. irrigua (Wahlenb.) Hiitonen (= Carex paupercula Michx.). Podgatunek irrigua występuje na obszarach wokółbiegunowych na półkuli północnej (element cyrkumborealny), podczas gdy podgatunek typowy magellanica rośnie w południowej części Ameryki Południowej.
Podgatunek północny zwartym zasięgiem obejmuje Skandynawię, kraje nadbałtyckie i północną Białoruś oraz północnoeuropejską część Rosji. W Europie środkowej znany jest z Karpat, Sudetów i Alp. W Polsce podgatunek ten znany był do niedawna jedynie z Karkonoszy (stanowiska koło Wielkiego Stawu i pod Szrenicą), obecnie odnotowany także na północy kraju. Na Warmii i Mazurach występowanie turzycy patagońskiej stwierdzono w 2004 r. w Puszczy Rominckiej.
Występuje na torfowiskach przejściowych, na młakach i źródliskach.
Wartość użytkowa
Gatunek w Polsce jest zagrożony z powodu bardzo nielicznego występowania. Bezpośrednimi zagrożeniami jest wpływ sąsiedztwa szlaku turystycznego (związane z tym zmiany warunków hydrologicznych) oraz konkurencja bardziej ekspansywnych gatunków, głównie traw. Roślina objęta prawną ochroną gatunkową i umieszczona na czerwonej liście w kategorii gatunków narażonych na wymarcie (V).
Ciekawostki
Może tworzyć mieszańce z turzycą bagienną (Carex limosa).
Zobacz też
pl.wikipedia.org, turzyca patagońska [25.05.2014]
Bibliografia
Zarzycki Kazimierz, Szeląg Zbigniew, Red list of the vascular plants in Poland, [w:] Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski, red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 11-20.
Warmia i Mazury. Cud, tylko się rozejrzeć, Warmińsko-Mazurska Regionalna Organizacja Turystyczna, Olsztyn 2012.
