Boże Ciało

Boże Ciało
Dzień	czwartek po niedzieli Trójcy Przenajświętszej
Inne nazwy	Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Pańskiej

Boże Ciało – uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Pańskiej, czyli Najświętszego Sakramentu, obchodzona w czwartek po niedzieli Trójcy Przenajświętszej; nieliczne zwyczaje związane ze świętem odnotowywano przede wszystkim na obszarze katolickiej Warmii.

Zwyczaje na Warmii i Mazurach

Na Warmii tego dnia po uroczystej mszy świętej odbywały się duże procesje. Przechodziły one głównymi ulicami miast, natomiast na wsi polnymi drogami, między domami, kierując się kolejno do czterech ołtarzy, zwanych przez Warmiaków domkami Bożymi lub przybytkami. Zazwyczaj istniały stałe, ustalone trasy procesji. Również w miastach dekorowano domy, a w oknach umieszczano obrazy, figury świętych i zapalone świece. Procesji zawsze towarzyszyła muzyka. Przy czterech ołtarzach odczytywano tradycyjnie cztery Ewangelie.

W tym dniu ważną rolę odgrywało bractwo kurkowe, czyli Bractwo Bożego Ciała. Powstało w roku 1480 w Olsztynie, a jego statut został zatwierdzony przed administratora kapituły warmińskiej. Obok celów świeckich bractwo wyznaczyło sobie również cele religijne: oddawanie czci sakramentom ołtarza. Wyrazem tego stały się czwartkowe msze oraz towarzyszenie kapłanowi roznoszącego Komunię Świętą chorym.

Wierzenia

Ołtarze przystrajano gałązkami, które po procesji zabierano do domów, przypisując im właściwości magiczne: miały chronić od chorób i piorunów. Gałązki zatykało się także w rogach pola jako ochronę przed burzą: gdy zaczynało grzmieć, należało je włożyć w ogień, a wraz z rozchodzącym się w powietrzu dymem burza przechodziła. W niektórych stronach Warmii plotło się również wianki z ziół (najczęściej z macierzanki), które zostały poświęcone w czasie nabożeństwa. Wianki te miały ochraniać dom przed pożarem. Również w Boże Ciało "majono" bydło, przystrajając je wiankami z ziół i gałązek.

Bibliografia

Chłosta Jan, Doroczne zwyczaje i obrzędy na Warmii, Olsztyn 2009.
Szyfer Anna, Zwyczaje, obrzędy i wierzenia Mazurów i Warmiaków, Olsztyn 1968.
Rondomańska Zenona, Polska pieśń religijna na Warmii 1795-1939, Olsztyn 2002.
Warmiacy i Mazurzy. Życie codzienne ludności wiejskiej w I połowie XIX wieku, red. Bogumił Kuźniewski, Olsztynek 2002.