Kościół pw. św. Wawrzyńca w Rożentalu
Kościół pw. św. Wawrzyńca w Rożentalu – kościół rzymskokatolicki, datowany na 1763 r., powiat iławski, gmina Lubawa.
Położenie
Miejscowość Rożental powstała we wczesnym średniowieczu, prawdopodobnie w XIV w. W źródłach pisanych z lat 1324-1349 występuje pod nazwą Rosental, Rosenthall. Nazwa wsi pochodzi od pruskiego określenia "Dolina róż".
Opis
Parafię założył biskup chełmiński w XIV w. z obszaru wyłączonego z parafii Grabowo. Obecny kościół pw. św. Wawrzyńca w Rożentalu został wzniesiony w 1761 r., w konstrukcji zrębowej. Kościół był konsekrowany w 1763 r. przez biskupa Andrzeja Baiera. Jest jednym z najpiękniejszych przykładów budownictwa drewnianego na terenie diecezji toruńskiej. Barokowe wyposażenie wnętrza kościoła pochodzi z XVIII w., ale są też zabytki starsze z wcześniejszego kościoła, w tym gotyckie rzeźby (Matka Boża i cztery święte) z końca XV w., dwa późnogotyckie kielichy z początku XVI w. Ołtarze, główny i boczne, pochodzą z XVIII w., organy o zewnętrznej oprawie późnobarokowej z pierwszej połowy XVIII w., dwa barokowe feretrony, dwa konfesjonały oraz zespół ławek dla wiernych z XVIII w., dwa kielichy z patenami – manierystyczny z 1645 r. oraz późnobarokowy z 1726 r., pacyfikał z 1715 r., barokowa monstrancja z lat 1680-1690 i inne.
W 1895 r. proboszcz Kloka pomalował seledynową farbą olejną cały kościół, ściany i sufit. Po II wojnie światowej pracą duszpasterską w parafii kierował w latach 1958-1991 ksiądz Alfons Gajdus. W czasie remontu, który rozpoczął się w 1961 r., oczyszczono wnętrze z farby, odeskowano ołtarze i pozostałe zabytkowe wyposażenie, nowy dach pokryto gontem góralskim w miejsce dachówki, wzmocniono konstrukcję wieży i wciągnięto trzy dzwony.
W czasie remontu znaleziono w bocznym wejściu kościoła dwie tabliczki mosiężne, na których podano po łacinie następującą treść: "Kościół parafialny pod wezwaniem świętego Wawrzyńca ufundowany 23 kwietnia 1761 przez Jego Ekscelencję Andrzeja Ignacego Broniewic Baiera biskupa Chełmińskiego i Pomezańskiego zbudowany za staraniem księdza Jakuba Jasielskiego kanonika katedry płockiej, a wówczas proboszcza w Rożentalu, remontowany w roku 1824 nakładem Jego Ekscelencji księdza biskupa Ignacego Stanisława Mathy, a za staraniem księdza Markiewicza ówczesnego proboszcza rożentalskiego".
Na wieży kościelnej był zegar, który zbudował pochodzący z Mroczna cieśla Jan Sałacki. Zegar pochodził z około 1850 r. Jako ciężarki miał zawieszone dwa 50 kilogramowe kamienie polne. Zegar ten dobrze wskazywał czas i bił o pełnych godzinach. Był on sprawny do 1910 r. Zegar został przekazany do Muzeum w Nowym Mieście Lubawskim.
Otoczenie kościoła stanowiły dawniej cztery kapliczki drewniane. Pod koniec XIX w. murarz Gejer zbudował mur z kamienia przy kościele. Wtedy zlikwidowano trzy kapliczki drewniane i postawiono murowane, które istnieją do dziś. Pozostała tylko jedna kapliczka drewniana.
Bibliografia
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich z 1882 r.
J. Falkowski, Ziemia Lubawska, Toruń 2006.
Gajdus Alfons, Historia parafii w Rożentalu, Pelplin 2002.
