Krzemity

Krzemity
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	kętrzyński
Gmina	Korsze
Liczba ludności (2010)	40
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Krzemity
Położenie na mapie Polski Krzemity
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Krzemity (niem. Kremitten) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie kętrzyńskim, w gminie Korsze. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 40 mieszkańców (łącznie z Sarkajmami).

Położenie

Miejscowość jest położona w odległości ok. 2 km od miasta Korsze.

Dzieje miejscowości

Początkowo na terenie przyszłej wsi wzniesiona została krzyżacka strażnica. Miejscowość powstała w latach 1345–1351. W tym właśnie okresie wielki mistrz krzyżacki Heinrich von Dusemer nadał przywilej lokacyjny. W 1444 został on odnowiony przez wielkiego mistrza Konrada von Erlichshausena. Wieś przyjęła nazwę od miejscowego zamku-strażnicy; nawiązywała ona bezpośrednio do nazwy pruskiej osady, która istniała tutaj pierwotnie.

W XV wieku Krzemity nadal miały charakter wsi czynszowej. W okresie wojny trzynastoletniej nie uniknęła zniszczeń. Po 1466 roku wieś jako rekompensatę za zaległy żołd przekazano jednemu z rycerzy, Truchsessowi von Wetzhausen. Wetzhausen stał się również właścicielem zamku w Łankiejmach oraz majątku Głowbity.

W XVII stuleciu wszystkie wymienione dobra łącznie z Krzemitami stały się własnością rodu von der Groeben. W XVII lub XVIII wieku wzniesiony został miejscowy dwór. W 1786 roku miejscowość składała się z 15 domów, funkcjonował tutaj również młyn wodny. W 1804 roku Krzemity zakupił oficer pruski, baron von Mirbach, który zamieszkał w Sorkwitach.

W 1817 roku miejscowość była majątkiem składającym się z 10 domów zamieszkanych przez 84 osoby. W 1913 roku obszar majątku obejmował powierzchnię 350 ha. Ostatnim właścicielem Krzemit był generał baron Günther von Mirbach, który zatrudniał zarządcę o nazwisku Dzikoński. W folwarku prowadzono hodowlę 30 koni i 120 sztuk bydła.

Po zakończeniu II wojny światowej na terenie majątku powstało Państwowe Gospodarstwo Rolne Krzemity. W 1973 roku miejscowość wchodziła w skład sołectwa Dłużec Wielki w gminie Korsze. W 1970 roku Krzemity były zamieszkane przez 83 osoby.

Zabytki

• parterowy dwór z XVII lub XVIII stulecia, przebudowany w wieku XIX; obecnie w całkowitej ruinie, otoczony pozostałościami parku krajobrazowego

Bibliografia

Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic, przewodniczący komitetu redakcyjnego Andrzej Wakar, Olsztyn 1978.
Licharewa Zofia, Kętrzyn. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1962.
Bank Danych Lokalnych GUS [15.03.2014]
historia wsi Krzemity [15.03.2014]
Wojewódzka ewidencja zabytków [05.03.2014]