Rzeka Pasłęka

Pasłęka
Lokalizacja	Europa PolskaRosja
Źródło	Wzgórza Dylewskie 210 m n.p.m.
Ujście	Zalew Wiślany Zalew Wiślany, przy osadzie Ujście k. Nowej Pasłęki
Długość	169 km km
Powierzchnia zlewni	2294,5 km2 km²
Największe dopływy	Wałsza, Drwęca Warmińska, Łaźnica, Miłakówka
Rzeki Polski

Rzeka Pasłęka – rzeka w północno-wschodniej Polsce, w województwie warmińsko-mazurskim, płynąca przez Pojezierze Mazurskie oraz Pobrzeża Gdańskie. Ma długość – według różnych publikacji – od 169 km do 211 km. Pasłęka uchodzi do Zalewu Wiślanego.

Położenie w województwie warmińsko-mazurskim

Wypływa na wysokości 153 m n.p.m. na Pojezierzu Olsztyńskim, z jeziora Pasłęk, koło wsi Gryźliny, na północny-wschód od Olsztynka.

Bieg rzeki

Płynie na pograniczu pojezierzy: Mazurskiego i Wschodniopomorskiego oraz we wschodniej części Pobrzeża Gdańskiego. Od źródeł płynie na północny-zachód, początkowo zachodnim skrajem Pojezierza Olsztyńskiego. W górnym biegu erozyjna dolina Pasłęki jest głęboko wcięta w poziom akumulacji lodowcowej. Rzeka przepływa przez kilka jezior, m.in. Sarąg (poniżej jeziora dolina Pasłęka ma charakter przełomu), Łęguty i Isąg. Za pośrednictwem dopływów Pasłęka ma połączenie z Jeziorem Wulpińskim (przez rzekę Giłwę). Pasłęka zmienia wielokrotnie kierunek biegu, szczególnie od ujścia Drwęcy Warmińskiej na Równinie Warmińskiej. Oprócz bardzo licznych meandrów zatacza szeroko łuki. W dolnym biegu, w rejonie wsi Pierzchały, znajduje się zapora wodna i spiętrzenie wód. W Pierzchałach i w Braniewie na rzece elektrownie wodne. Pasłęka uchodzi do Zalewu Wiślanego w pobliżu osady Nowa Pasłęka. Rzeka żeglowna od Braniewa.
Ważniejsze miejscowości nad dopływami: Gietrzwałd (nad Giłwą), Miłakowo (nad Miłakówką), Orneta (nad Drwęcą Warmińską). Ważniejsze miejscowości nad Pasłęką: Łęgury, Mostkowo, Braniewo.
Dopływy:

• rzeki: Stara Pasłęka, Wałsza, Giłwa, Jemiołówka, Morąg, Miłakówka
• strugi: Bardynka, Biebrza, Drwęca Warmińska, Lipówka, Łaźnica, Młynówka, Młyńska Struga
• kanały: Kanał Rusy, Kanał Skolity, Kanał Energetyczny
  

Przyroda

Cały bieg rzeki objęty jest ochroną w ramach sieci Natura 2000 o pow. 8418,5 ha. Ostoja jest siedliskiem bytowania ośmiu gatunków ryb cennych dla Europy m.in. bolenia i głowacza białopłetwego, kozy oraz trzech gatunków minogów. W dolinie Pasłęki występuje dziewięć rodzajów siedlisk ważnych dla ochrony europejskiej przyrody. Są to m.in. grąd środkowoeuropejski, lasy łęgowe i żyzne buczyny. Teren ten jest również ważną ostoja ptaków. Występuje tu 47 gatunków ptaków cennych z europejskiego punktu widzenia m.in. bocian czarny, derkacz, brodziec leśny, rybitwa czubata, rybitwa białoczelna oraz wiele ptaków drapieżnych.

Znaczenie

Pasłęka jest żeglowna od ujścia w Nowej Pasłęce do Braniewa poniżej elektrowni. Na rzece zbudowano pięć elektrowni wodnych:

• Braniewo moc 0,815 MVA
• Pierzchały moc 3,3 MVA, największa na Pasłęce, zbudowana w 1936 r., razem z elektrownią powstał zbiornik zaporowy o powierzchni 240 ha zwany Zbiornikiem Pierzchalskim lub Jeziorem Pierzchalskim
• Stygajny
• Kormoran w Łęguckim Młynie
• MEW Kasztanowo moc zainstalowana 0,09 MW, po całkowitym zniszczeniu odbudowana i uruchomiona w 1989 r.
  

Na rzece Pasłęce wytyczony jest szlak kajakowy, jednak ze względu na znajdujący się na części rzeki rezerwat przyrody niezbędne jest uzyskanie zgody konserwatora przyrody na spływ.

Multimedia

Film udostępniony w ramach projektu Regionalna Kronika Filmowa

Bibliografia

wikipedia.org [20.12.2014]
rzekipolski.info [20.12.2014]
encyklopedia.pwn.pl[20.12.2014]
Natura 2000 [20.12.2014]
mojemazury.pl [20.12.2014]