Przeździęk Mały

Przeździęk Mały
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	szczycieński
Gmina	Wielbark
Liczba ludności (2010)	80
Strefa numeracyjna	(+48) 89
Kod pocztowy	12-160
Tablice rejestracyjne	NSZ
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Przeździęk Mały
Położenie na mapie Polski Przeździęk Mały
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Przeździęk Mały (niem. Klein Przesdenk, od 1900 r. Klein Dankheim) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Wielbark. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 80 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Natalia Gąsiewska.

Położenie

Wieś położona jest w południowej części Pojezierza Mazurskiego, na pograniczu kurpiowsko–mazurskim. Miejscowość leży w odległości 10 km na wschód od Wielbarka, na północ od linii kolejowej Wielbark – Nidzica oraz drogi wojewódzkiej nr 604.

Dzieje miejscowości

Wieś została założona w 1686 roku na 5 łanach w ramach osadnictwa szkatułowego. Dzięki osuszeniu okolicznych mokradeł i karczunkowi lasów mieszkańcom udało się powiększyć obszar wsi – w połowie XIX wieku obejmowała ona już prawie 80 łanów.

Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.

Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych okresach:

• 1782 r. – 35 gospodarstw

• 1818 r. – 172 osoby, 31 gospodarstw

• 1858 r. – 41 gospodarstw

• 1939 r. – 262 osoby

Zabytki

• budynek szkoły z przełomu XIX i XX wieku, z czerwonej cegły
• kilka przykładów budownictwa drewnianego z przełomu XIX i XX wieku (chałupy nr 7 i 16)
• cmentarz wojenny na skraju wsi w lesie; znajdują się tu dwie mogiły zbiorowe, pomiędzy nimi głaz z wyrytym napisem informującym, iż pochowanych jest tu 2 oficerów i 13 żołnierzy armii rosyjskiej poległych w sierpniu 1914 roku

Bibliografia

Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I, Olsztyn 2011.
Knercer Wiktor, Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w województwie olsztyńskim, Warszawa 1995.
Letkiewicz Arkadiusz, Z dziejów gminy Wielbark, Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, ss. 44-47.
Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej, Olsztyn 1998.
Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu, red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
Bank Danych Lokalnych GUS [09.09.2013]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [09.09.2013]
Wojewódzka Ewidencja Zabytków [09.09.2013]