Szymonka
| Szymonka | |
| | |
[[Plik: | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | Warmińsko-Mazurskie |
| Powiat | Giżycki |
| Gmina | Ryn |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Szymonka | |
| Położenie na mapie Polski  Szymonka | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Szymonka (niem. Schimonken, w latach 1938-1945 miejscowość nazywano Schmidtsdorf) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko – mazurskim, w powiecie giżyckim w gminie Ryn. W latach 1975-1998 miejscowość przynależała administracyjnie do województwa suwalskiego.
Spis treści
Charakterystyka fizjograficzna:
Krajobraz powiatu giżyckiego powstał w wyniku obecności na tym obszarze lądolodu, który w plejstocenie napływał na te tereny okolic Skandynawii. Z dłuższym postojem czoła lodowca związane są wzgórza moreny czołowej. Występują w postaci wzniesień, przybierających formę wałów równoległych do czoła lodowca. Zbudowane są z wytopionego materiału niesionego na powierzchni oraz wewnątrz lodowca. Materiał ten to piasek, żwir, glina. W obszarach czołowo – morenowych występują długie, wąskie wały o stromych zboczach. Składają się z licznych warstw różnorodnego materiału. Są to ozy, będące osadami potoków polodowcowych. Inną formą, powstałą w wyniku działania wód lodowca są kemy. Tworzyły się często na przedpolu lodowca. W południowo – zachodniej części powiatu giżyckiego ciągnie się rynna jeziorna, w której leżą jeziora Ryńskie i Tałty. Rynna łączy się poprzez szereg jezior, wśród których wymienić należy Jezioro Szymoneckie. Nad tym jeziorem położona jest miejscowość Szymonka.
Dzieje miejscowości:
Osada została założona przez Mikołaja Kowala w 1503 roku przed wojną nad jeziorem Szymoneckim. Kościół wybudowano w latach 1874 – 1877, w miejscu starej budowli, pochodzącej z XVI wieku. Kościół został zniszczony podczas w 1914 roku, po czym został odbudowany. We wsi znajduje się wzniesienie zwane Zdunowa lub Garncarska Góra (136 metrów n.p.m.) Na jej zboczach widoczne są ślady okopów z okresu I wojny światowej (biegła tu linia frontu 1914 – 1915). Jest to wieś mazurska, zamieszkiwana przez 650 mieszkańców, położona na południowym stoku Zdunowej Góry. W zimie 1914 – 1915 roku była główną obroną pozycji niemieckiej. O nią rozbiło się kilka masowych szturmów rosyjskich. Podczas trwających walk, Niemcy wysadzili w powietrze wieżę kościoła, który został ponadto uszkodzony przez kilka granatów rosyjskich.
Ludzie związani z miejscowością:
Mikołaj Kowal był założycielem wsi w 1503 roku.
Zabytki:
We wsi znajduje się neogotycki kościół, pochodzący z II połowy XIX wiek, z lat 1874 – 1877. W kościele znajdują się 13 – głosowe organy piszczałkowe. Przed wejściem znajduje się pomnik parafian poległych w czasie I wojny światowej.
Gospodarka:
Kultura:
Bibliografia:
Szymonka, w: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 12, red. B. Chlebowski, Warszawa 1892.
Wakar Andrzej, Willan Tadeusz, Giżycko, z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1996.
Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii.
Panfil Jan, Pojezierze Mazurskie, Warszawa 1968.
Michniewska-Szczepkowska Barbara, Szczepkowski Bohdan, Województwo olsztyńskie, środowisko geograficzne tekst i mapy krajoznawcze, Olsztyn 1969.
