Zawady

Zawady
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	nidzicki
Gmina	Janowo
Sołectwo	Zawady
Liczba ludności (Pole-obowiązkowe)	Pole-obowiązkowe
Strefa numeracyjna	(+48) 89
Tablice rejestracyjne	NNI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Zawady
Położenie na mapie Polski Zawady
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Zawady (niem. Sawalden, Sawaden, od 1938 r. Herzogsau) – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nidzickim, w gminie Janowo. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Charakterystyka fizjograficzna

Miejscowość położona jest na terenie gminy Janowo, która znajduje się w zasięgu trzech mezoregionów fizyczno-geograficznych: Równiny Kurpiowskiej,Równiny Mazurskiej, Wysoczyzny Ciechanowskiej. Rzeźba terenu Wysoczyzny jest falista, miejscami pagórkowata, z wysokościami rzędu 150-200 m n.p.m. Część wschodnia natomiast równiną sandrową (Równina Kurpiowska) o rzędnych 140-150 m n.p.m. Miejscami występują tutaj pagórki czołowomorenowe o wysokości względnej do 30 m. Na terenie gminy odnajdziemy osady polodowcowych piasków, żwirów oraz lokalnie glin zwałowych. Ponadto gdzieniegdzie znajdują się płytkie osady – torfy oraz mioceńskie piaski mułkowate. Znaczącą formą morfologiczną jest dolina rzeki Orzyc, o szerokości przeważnie od 200 m do 700 m.

Dzieje miejscowości

Wieś lokowano w 1571 r. Książę pruski Fryderyk Albrecht nadał 2 łany sołeckie Brosienowi i Szynowitzowi. Wieś osadzona została na 13 łanach. Mieszkańcy wsi otrzymali przywilej swobodnego połowu ryb w Jeziorze Sine. Osadnicy zobowiązani byli do płacenia czynszu w wysokości jednej pruskiej grzywny i dwóch kury. W 1625 i 1661 r. we wsi było 6 wolnych chłopów.

W czasie potopu szwedzkiego wieś uległa zniszczeniu, co spowodowało jej wyludnienie. W latach 1753–1783 r. we wsi zamieszkali nowi osadnicy: Michael Ananias, Michael Czarniatzky, George Burdenski, Johan Goetze, Christoph Lukrawka, Martin Kaufmann, Christoph Goetze, Christoph Panetzky, Jan Szepanek. W 1781 r. we wsi było 77 ewangelików, 2 katolików i 2 Żydów. W XIX w. wieś należała do powiatu niborskiego.

Ludzie związani z miejscowością

W kadencji 2011-2015 sołtysem wsi jest Iwona Sarnowska.

Bibliografia

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. XIV, Warszawa 1893, 960 ss.

Wijaczka Jacek, Dzieje wsi do końca XVIII wieku, [w:] Historia Nidzicy i okolic, pod red. Waldemara Rezmera, Nidzica 2012, s. 165 - 202.