Zgon

Zgon
[[Plik: Miejscowość-Opis-Ryzunku |240px|Pole-obowiązkowe]] Pole-obowiązkowe
Rodzaj miejscowości	wieś
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko - mazurskie
Powiat	mrągowski
Gmina	Piecki
Sołectwo	Zgon
Liczba ludności (Pole-obowiązkowe)	Pole-obowiązkowe
Strefa numeracyjna	(+48) 89
Tablice rejestracyjne	NMR
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Zgon
Położenie na mapie Polski Zgon
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Zgon (niem. Sgonn) – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Piecki. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie przynależała do województwa olsztyńskiego.

Charakterystyka fizjograficzna

Wieś znajduje się na południowym brzegu Jeziora Mokre. Miejscowość położona jest na terenie fizjograficznym charakterystycznym dla powiatu mrągowskiego, który znajduje się w obrębie dwóch regionów : cześć zachodnia do linii Lipowo - Kosewo - Baranowo - Cudnochy to obszar wyniesień Pojezierza Mrągowskiego; część wschodnia to Kraina Wielkich Jezior Mazurskich, stanowiąca rozległe obniżenie w pasie pojezierzy Polski Północno-Wschodniej. Ukształtowanie terenu jest typowe dla obszarów polodowcowych. Występuje tutaj także skupienie dużych, naturalnych zbiorników wodnych (14% powierzchni) oraz rozległe, zwarte kompleksy leśne (31% powierzchni). Ponadto miejscowość położona jest na terenie gminy Piecki, której obszar leży w zasięgu prekambryjskiej platformy wschodnioeuropejskiej na wyniesieniu mazursko – suwalskim. W podłożu ukształtowały się skały osadowe w dwóch erach geologicznych: mezozoicznej i kenozoicznej.

Dzieje miejscowości

Wieś lokowana została w 1708 roku jako tzw. wieś szkatułowa. Jej nazwa pochodzi od zgonu bydła do wodopoju nad jeziorem Mokrym. Początkowo mieszkańcy trudnili się rybactwem. Ponieważ nazwa wsi miała słowiańskie pochodzenie, władza niemiecka w 1938 r. nadała wsi nową nazwę Hirschen. W 1945 wieś została włączona do Polski.obecnie to miejscowość letniskowa na szlaku rzeki Krutyni.

Gospodarka

We wsi działa stanica wodna PTTK oraz gospodarstwa agroturystyczne.

Kultura

W pobliżu znajduje się rezerwat przyrody Czaplisko - Ławny Lasek. We wsi mieści się galeria ludzkich rzeźb.

Ludzie związani z miejscowością:

Przez wiele lat mieszkał tu i pracował pisarz Szablon:Igor Newerly. W Zgonie napisał "Wzgórze Błękitnego Snu" i "Zostało z uczty bogów".W Zgonie urodził się 13 września 1891 r. kapitan LZ 129 Hindenburg, Max Pruss, członek NSDAP, który przeżył katastrofę sterowca w Lakehurst w USA 6 maja 1937 r.

Zabytki:

We wsi znajduje się dom Zofii Łapickiej i Igora Newerlego oraz dom Adama Szubskiego, w którym założona została galeria ludzkich rzeźb, utrzymanych w klimacie koszmaru i maligny. Ponadto zachowały się stare domy oraz pomniki przyrody: "Zakochana Para" przy żółtym szlaku nieopodal miejscowości Krutyń oraz "Królewska Sosna" i "Dąb nad Mukrem" w rezerwacie Królewska Sosna. Wieś nazywana jest drewnianą - ze względu na dużą ilość drewnianych budynków mieszkalnych i gospodarczych z XIX i XX w.

Miejscowość-Opis-Ryzunku

Bibliografia:

Mazury - słownik stronniczy, ilustrowany, pod red. Waldemara Mierzwy, Dąbrówno 2008, 245 ss.

Mrągowo. Z dziejów miasta i okolic, pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975, 487 ss.

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XIV, Warszawa 1895, 340 ss.

Zobacz też

www.piecki.wm.pl

Kinlis (dyskusja) 11:22, 20 wrz 2013 (CEST)