Dunajek (gmina Świętajno)

Dunajek
Dwór w Dunajku Wirtualny Przewodnik po krainie EGO [17.06.2014]
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olecki
Gmina	Świętajno
Liczba ludności (2010)	387 (łącznie Dunajek i Chełchy)
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Dunajek
Położenie na mapie Polski Dunajek
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Dunajek (niem. Duneyken, od 1938 r. Duneiken) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie oleckim, w gminie Świętajno. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 387 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Anna Grabowska.

Położenie

Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [Pojezierze Ełckie|Pojezierzu Ełckim]], 13 km na zachód od Olecka i 4 km na północ od Świętajna. Na południe od wsi znajduje się niewielkie jezioro Bruk, a na północ jezioro Chełchy.

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w ramach kolonizacji północno-wschodnich terenów Prus Książęcych. W 1557 roku starosta Jerzy von Diebes wspominał, że w Dunajku sołtys posiadał cztery łany, a cała wieś obejmowała 44 łany, jednak zaznaczał, że większość tego terenu to nieużytki i pagórki. Prawdopodobnie z tych powodów przywilej lokacyjny wieś otrzymała dopiero w 1575 roku od księcia Albrechta Fryderyka. Sołtys - w tym czasie był to Mikołaj Zaleski - w dalszym ciągu posiadał cztery łany, ale obszar wsi określono jako 40 łanów na prawie chełmińskim; ponadto sołtys Mikołaj zakupił jednołanowy ostrów (na jeziorze Chełchy lub Bruk). Dunajek należał do parafii ewangelickiej w Świętajnie. W 1860 roku założono we wsi urząd pocztowy.

Szkołę we wsi założono na przełomie XVIII i XIX wieku. W 1935 roku zatrudnionych w niej było dwóch nauczycieli, a w ośmiu klasach uczęszczało do niej ogółem 106 uczniów.

Po II wojnie światowej we wsi utworzono Państwowe Gospodarstwo Rolne Dunajek, wyposażone w warsztaty naprawy sprzętu rolniczego.

Liczba mieszkańców

1857 - 293 osoby

1933 - 572 osoby

1939 - 528 osób

Ludzie związani z miejscowością

• Karol Emilian Sieniawski (1843-1921) - historyk Warmii i Mazur, syn powstańca listopadowego; urodził się w majątku w Dunajku (Dworek Dunajkowski)

Zabytki

• Zespół dworsko-parkowy z przełomu XIX i XX wieku: dwór, obora-spichlerz, kuźnia, park
• Park dworski z przełomu XIX i XX wieku wraz z przyległym terenem zabudowy mieszkalnej i gospodarczej oraz aleją dojazdową
• Cmentarz ewangelicki z XIX wieku, nad jeziorem Chełchy
• Cmentarz ewangelicki z XIX wieku, koło szosy

Bibliografia

1. Białuński Grzegorz, Kolonizacja "Wielkiej Puszczy" (do 1568 roku) - starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
2. Olecko. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1974.
3. Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
4. Wojewódzka ewidencja zabytków [data dostępu: 12.11.2013]
5. Gminna ewidencja zabytków, udostępniona E-ncyklopedii przez Urząd Gminy w Świętajnie, 30.12.2013.
6. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 12.11.2013]
7. Verwaltungsgeschichte [data dostępu: 12.11.2013]

Zobacz też

Dunajek w gminie Gołdap