Budzewo

Budzewo
Budzewo
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	węgorzewski
Gmina	Budry
Liczba ludności (2009)	251
Strefa numeracyjna	(+48) 87
Kod pocztowy	11-606
Tablice rejestracyjne	NWE
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Budzewo
Położenie na mapie Polski Budzewo
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Budzewo (niem. Budschen, Budzen, Gross Budschen) – wieś sołecka w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie węgorzewskim, w gminie Budry. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.

Charakterystyka fizjograficzna

Wieś położona jest w Krainie Węgorapy, będącej naturalnym przedłużeniem obniżenia Wielkich Jezior Mazurskich, oddalona jest o 13 km na północny wschód od Węgorzewa i około 2 km na południe od rzeki Węgorapy.

Dzieje miejscowości

Wieś prawdopodobnie została założona w 1582 roku na 8 łanach. W 1599 roku – na skutek wniesionej przez mieszkańców skargi – zmieniono im pańszczyznę na czynsz. Wieś obejmowała wówczas 12 łanów. W tym samym czasie zamieszkało tu kilku osadników z Litwy. W połowie XIX wieku wieś liczyła 13 łanów i 15 mórg. W roku 1858 była zamieszkana przez 147 osób.

W Budzewie w XIX wieku i aż do roku 1945 znajdował się niewielki (około 200 ha) majątek, który obejmował jeden folwark (Zawady Małe) i należał do ogromnych dóbr von Lehndorffów. W latach 20. XX wieku przeszedł na własność rodziny Preuss, a następnie niejakiego Waszkalnisa (do 1945 roku). Wybudowano tu w drugiej połowie XIX wieku niewielki dworek z parkiem. Około 2 km od Budzewa działał inny nieduży (około 500 ha) majątek z trzema folwarkami. W latach 20. XX wieku należał on do Waltera Ehlerta. Dwór wzniesiono tu na przełomie XIX i XX wieku.

Szkołę we wsi założono w 1753 roku; sto lat później uczyło się w niej 46 dzieci, a w 1935 roku – 52 dzieci. Szkołę ponownie otwarto w 1948 roku, w połowie lat 60. była ona czteroklasowa.

W roku 1939 Budzewo liczyło przez 443 mieszkańców.

Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Krystyna Wojtczuk..

Kultura

We wsi działa zespół ludowy Budzewiaki.

Religia

Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej pw. Trójcy Przenajświętszej w Budrach.

Zabytki:

• Klasycystyczny dworek w Budzewie z drugiej połowy XIX wieku, całkowicie niezmieniony od swego powstania, przyległy park; obecnie własność prywatna.
• Dworek ok. 2 km od Budzewa z przełomu XIX i XX wieku; po gruntownym remoncie w latach 90. XX wieku nabrał wyglądu współczesnej wiejskiej willi; własność prywatna.
• Przy leśniczówce w Budrach znajduje się mogiła zbiorowa z czasów I wojny światowej. Pochowano w niej 3 żołnierzy rosyjskich

Bibliografia:

1. Grzegorz Białuński, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
2. Małgorzata Jackiewicz-Garniec, Mirosław Garniec, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 2001.
3. Andrzej Wakar, Bohdan Wilamowski, Węgorzewo. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1968.
4. Bank Danych Lokalnych GUS: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/miejsc_w.display?p_id=6148&p_token=0.21996640318178595 [data dostępu: 30.07.2013]
5. Deutsche Verwaltungsgeschichte: http://www.verwaltungsgeschichte.de/angerburg.html [data dostępu: 30.07.2013]
6. Olsztyńska Strona Rowerowa:http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/budzewo [data dostępu: 30.07.2013]

Przypisy