Jabłonka

Jabłonka
Jabłonka, źródło: Wrota Warmii i Mazur, 12.09.2013.
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	nidzicki
Gmina	Nidzica
Sołectwo	Jabłonka
Liczba ludności (Pole-obowiązkowe)	Pole-obowiązkowe
Strefa numeracyjna	(+48) 89
Tablice rejestracyjne	NNI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Jabłonka
Położenie na mapie Polski Jabłonka
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Jabłonka (niem. Jablonken, od 1938 r. Seehag) – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nidzickim, w gminie Nidzica. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Charakterystyka fizjograficzna

Jabłonka położona jest na brzegu Jeziora Omulew oraz na skraju lasów Puszczy Napiwodzko-Ramuckiej. Miejscowość leży na terenie gminy Nidzica, przez obszar której przebiega jedna z głównych granic fizyczno-geograficznych Europy, oddzielająca Obszar Europy Zachodniej od Obszaru Europy Wschodniej. Ponadto 19 000 ha powierzchni gminy zajmują lasy i grunty leśne. Istotnym zasobem naturalnym gminy są surowce mineralne: żwiry i piaski, torfy i węgiel brunatny, kreda jeziorna, gytia i ziemia okrzemkowa.

Dzieje miejscowości

W XV w. na terenie dzisiejszej wsi istniała osada. W 1438 r. lokowano tutaj wieś czynszową na 33 łanach. Nieznana jest etymologia nazwy miejscowości. W 1756 r. teren Jabłonki obejmował 23 łany i 15 mórg. W XVIII w. ziemię posiadało 18 chłopów. W tym okresie sołtysem był Samuel Rogalla. W latach 1737–1740 założono w Jabłonce szkołę.

W XIX w. Jabłonka była wsią szkatułkową z terenem 3325 mórg. W II poł. XIX do mieszkańców Jabłonki zaliczano także osadników z Wikna.

Liczba ludności, domów i gospodarstw w kolejnych latach:

1817 r. - 32 domy, 162 mieszkańców

1846 r. - 41 domów, 290 mieszkańców

1858 r. – 62 gospodarstwa, 351 mieszkańców

1867 r. - 543 mieszkańców

1871 r. – 106 domów, 573 mieszkańców

1885 r. - 116 domów, 663 mieszkańców

1895 r. – 120 domów, 651 mieszkańców

1905 r. – 122 domów, 639 mieszkańców

1910 r. – 123 domy, 641 mieszkańców

1939 r. – 669 mieszkańców

Gospodarka

We wsi istnieją gospodarstwa agroturystyczne oraz ranczo.

Religia

Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej pw. Niepokalanego Serca Maryi Panny w Łynie. Działalność duszpasterską prowadzi tutaj również filiał parafii ewangelicko-augsburskiej z Nidzicy.

Ludzie związani z miejscowością

Ze wsią związana jest postać Krzysztofa Hartknoch – historyka, profesora gimnazjum toruńskiego i Uniwersytetu w Królewcu. W kadencji 2011-2015 sołtysem wsi jest Piotr Ziemski.

Zabytki

W Jabłonce zachowały się: zabudowa z XIX/XX w., cmentarz ewangelicki z końca XIX w., budynek szkoły.

Bibliografia

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. III, 960 ss.

Wijaczka Jacek,Dzieje wsi do końca XVIII wieku, [w:] Historia Nidzicy i okolic, pod red. Waldemara Rezmera, Nidzica 2012, s. 165 - 202.

Zielińska Agnieszka,Dzieje miasta i okolic w latach 1807 - 1914, [w:] Historia Nidzicy i okolic, pod red. Waldemara Rezmera, Nidzica 2012, s. 203 - 267.